Heide fotograferen: 14 tips + mooiste locaties in Nederland

In augustus en september kleuren veel natuurgebieden in Nederland paars door de bloeiende heide. Het lijkt makkelijk om zo’n veld vast te leggen, maar in de praktijk is het nog best een uitdaging. Met deze 14 tips én een lijst van de mooiste heideplekken in Nederland, maak je foto’s die recht doen aan dit unieke landschap.

De paarse bloeiende heide zorgt aan het einde van de zomer voor een betoverend landschap op vele plekken in Nederland. Het vastleggen van deze prachtige bloeiende heide in je foto’s kan een uitdaging zijn, maar het resultaat is vaak zeker de moeite waard. In dit uitgebreide artikel deel ik waardevolle tips en inspiratie voor fotografen, zowel beginners als professionals, om de schoonheid van het heideseizoen vast te leggen.

Wanneer bloeit de heide?

Heide is een lage, struikachtige plant die gaat bloeien aan het einde van de zomer. In augustus en september kleurt de heide paars, wat voor veel fotografen een jaarlijks moment is om op pad te gaan met de camera. Heidevelden, heideplanten en paarse bloeiers fotograferen kan maar een paar weken per jaar. Wacht dus niet te lang, want voor je het weet is deze korte periode weer voorbij.

Waar kan ik heide fotograferen in Nederland?

Wil je op pad om paarse heide te fotograferen? Er zijn veel verschillende plekken in Nederland waar je prachtige heide kunt vastleggen. Voornamelijk in het Oosten en Zuiden van het land. Hieronder vind je 10 populaire locaties in Nederland waar je de mooiste heidefoto’s kunt maken!

• De Hoge Veluwe – Gelderland
• Dwingelderveld – Drenthe
• Posbank – Gelderland
• Sallandse Heuvelrug – Overijssel
• De Loonse en Drunense Duinen – Noord-Brabant
• De Maasduinen – Limburg
• Fochteloërveen – Friesland en Drenthe
• Brunssumerheide – Limburg
• Utrechtse Heuvelrug – Utrecht
• Kampina – Noord-Brabant

Zelf ben ik tot nu toe vooral rondom huis gaan fotograferen. Bijvoorbeeld bij de Regte Heide, de Kampina en de Loonse en Drunense Duinen. Allemaal in de omgeving van Tilburg en allemaal prachtig! Toch staat de Posbank zeker nog op mijn lijstje om eens te bezoeken tijdens het heideseizoen.

Heide fotograferen: 14x tips voor de mooiste heidefoto’s

1. Doe onderzoek naar de locatie

Omdat de periode waarop de heide in bloei staat maar kort is, is het handig om vooraf te weten waar je graag wilt fotograferen. Ga al eens naar die plek toe of doe uitgebreid onderzoek op internet naar de locatie. Gebruik Google Earth of Street View om alvast te zien welke hoeken interessant zijn. Dan houdt niets je meer tegen om op pad te gaan als het juiste moment zich voordoet.

Bekijk niet alleen hoe je hier moet komen, maar ook waar je kunt parkeren, waar de zon opkomt en onder gaat, welke plek een mooie compositie vormt, etc. Hoe meer informatie je vooraf al hebt, hoe makkelijker het wordt om de foto’s die je in je hoofd hebt daadwerkelijk te maken.

2. Zonsopkomst of zonsondergang

Omdat de heide in lage struiken groeit, kan je foto snel plat een saai worden wanneer je midden op de dag gaat fotograferen. De zon staat dan hoog aan de hemel waardoor je korte schaduwen en weinig diepte krijgt. Kies dus liever voor een tijdstip aan het begin van de ochtend of het einde van de avond (het gouden uurtje). Het gouden uur in de fotografie geeft de heide warme tinten en lange schaduwen. Daarnaast wordt het licht op die momenten warmer van kleur, wat ook helpt om de heide op haar mooist op de gevoelige plaat te zetten.

Afgelopen jaren ben ik regelmatig ’s ochtends vroeg of rond zonsondergang gaan fotograferen. Het voordeel hiervan is dat je de zon op het juiste moment kunt ‘verbergen’ achter een boom, waardoor je een stervorm krijgt met het licht dat door de takken door schijnt. Ik fotografeer namelijk graag met tegenlicht in zulke momenten, maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om met het licht mee te fotograferen.

3. Welke lenzen kun je gebruiken?

Heide fotograferen kan op talloze manieren. Je kunt hier dus ook allerlei verschillende soorten lenzen voor gebruiken. Hieronder geef ik drie tips voor verschillende heidefoto’s. Bepaal voor je zelf welke soort fotografie je aanspreekt en wat daarvoor een passend objectief is.

Groothoeklens
Met een groothoeklens krijg je veel van de omgeving in je foto. Dit is ideaal wanneer je een weids landschap wilt. vastleggen. Maar je kunt hier ook heel goed dynamiek mee in je foto’s brengen. Bijvoorbeeld door vrij dicht op een onderwerp te gaan. Je zult zien dat je dan alsnog delen van de omgeving mee in je foto krijgt. Let wel op dat je onderwerp kan gaan vertekenen op deze manier.

Creatieve lens
Met een creatieve lens bedoel ik een lens met een groot diafragma-opening. Bijvoorbeeld een diafragma van F/1.8 of zelfs F/1.4 of F/1.2. Met een groot diafragma, kun je veel onscherpe (bokeh) in je foto creëren. En dat is bijvoorbeeld leuk wanneer je hele dromerige close-up foto’s wilt maken van heide. Óf wanneer je portretten wilt maken van modellen in een heide-landschap.

Zoomlens of telelens
Met een zoomlens ben je erg flexibel in je fotografie. Afhankelijk van de lens kun je hiermee ruimere foto’s maken én inzoomen op een onderwerp. Zo fotografeerde ik een tijdje terug bijvoorbeeld koeien in een heideveld. En omdat je niet echt dichtbij de dieren kunt komen, is een telelens een handig hulpmiddel om ze toch dichterbij te halen. Denk hier dus eens over na wanneer je wildlife wilt fotograferen in de paarse heide.

Tip: Fotografeer je met een smartphone? Kies voor de groothoekstand en tik op een heidetak om scherp te stellen. Of gebruik juist de portretfunctie voor mooie close-ups met een onscherpe achtergrond.

4. Gebruik een statief

Om scherpe foto’s te maken, vooral tijdens de vroege ochtenduren of ’s avonds, is een statief een handig accessoire. Hiermee voorkom je bewegingsonscherpte en kun je langere belichtingstijden gebruiken. En daarmee kun je de kwaliteit. van je foto’s weer verbeteren. Dit hangt allemaal samen met de belichtingsdriehoek, dus handig om dat eens te bestuderen als je hier meer over wilt weten.

Een lichtgewicht reisstatief is handig als je veel moet lopen. Zorg ervoor dat je statief stabiel staat en gebruik eventueel gewicht om trillingen te verminderen, vooral op winderige dagen. Maak de sluitertijd niet te lang wanneer het waait, dan zul je alsnog beweging in je foto krijgen door de bewegende heide. Zoek de balans en kijk wat werkt voor dat moment.

5. Denk aan compositie

Zoals ik bij tip 2 al aangaf kan heide snel saai worden omdat het allemaal op dezelfde hoogte groeit. Probeer dus een compositie te creëren die het interessant maakt om naar je foto te kijken. In veel gevallen kun je een boom of meerdere bomen gebruiken om meerdere ‘lagen’ in je foto te krijgen. Hieronder een voorbeeld van een foto die opgebouwd is in diverse lagen:

Voorgrond: paarse heide
Onderwerp: boom
Achtergrond: bosrand en mooi lucht

Naast het gebruiken van lagen zijn er nog veel meer compositie-regels waar je mee kunt spelen. Denk aan symmetrie of het gebruik van leidende lijnen. Probeer verschillende dingen uit en ontdek wat werkt en waar je blij van wordt.

Je kunt natuurlijk ook hele andere shoots in de heide doen. Portretten fotograferen bijvoorbeeld, of een fashion-shoot doen. Daarnaast is het prachtig om Schotse Hooglanders of schapen in de heide te fotograferen. Op die momenten is heide niet meer het hoofdonderwerp van je beeld, maar gebruik je de paarse kleur en de prachtige details om je foto mee aan te vullen.

6. Werk met scherptediepte

Het kiezen van je diafragma is geheel afhankelijk van de soort foto die je wilt maken. Bij een weids landschap van paarse heide wil je waarschijnlijk dat alles scherp is. Je zet dan je diafragma hoger (groter getal, kleinere opening) waardoor er minder licht op je sensor valt maar je wel meer scherpte krijgt.

Wil je juist close-up foto’s of misschien zelfs macro foto’s van heide maken. Misschien wel in combinatie met een vlinder of ander insect? Dan is het veel slimmer om te kiezen voor een grote diafragma opening (klein getal, grote opening). Op die manier krijg je een onscherpe achtergrond (bokeh effect) en knalt je onderwerp er dus echt uit. Bijvoorbeeld één mooie tak heide in het midden van allemaal andere takken. Je kiest zelf waar de focus ligt en kunt hier mooi mee spelen.

Wanneer je ’s ochtends vroeg op pad gaat, net als ik, heb je kans op ochtenddauw. Dit zijn allemaal kleine druppeltjes water die op het gras en op de heide liggen. Wanneer de zon opkomt en het warmer wordt verdampt dit vanzelf. Maar het is juist mooi om close-up foto’s van heide met dauwdruppels te maken! Laag zonnetje erbij en een prachtige foto gegarandeerd.

7. Let op het weer

Zoals ik al vaker in dit artikel heb aangegeven, kan het weer een grote invloed hebben op je heidefotografie. Bij het fotograferen van heide wil je vooral dat de paarse kleur goed overkomt. En dat lukt het beste wanneer er zonlicht op de heide schijnt. Maar dat wil niet zeggen dat je alleen maar met zon kunt fotograferen. Wolken kunnen een diffuus licht creëren waarmee je zachtere foto’s kunt maken met minder contrast. Of ga eens fotograferen tijdens of net na een regenbui, regendruppels op de paarse heide kunnen erg fotogeniek zijn!

Wees dus niet bang voor slecht weer. Soms kunnen dreigende wolken en dramatische luchten juist bijdragen aan de sfeer van je foto’s. Zorg er gewoon voor dat je je apparatuur beschermt tegen regen en wind. En probeer het beste te halen uit het weer van dat moment.

Wil je heidefoto’s maken met mist? Houd dan ’s avonds goed het weerbericht in de gaten voor de volgende ochtend. Zelf gebruik ik graag de zicht-kaart van Weerplaza voor mistfotografie, waarop je kunt zien op welke plekken er verminderd zicht (en dus mist) gaat zijn in komende uren. Natuurlijk kan het alsnog afwijken, maar het is in ieder geval een goede indicatie.

8. Gebruik filters

Filters kunnen je helpen om je heidefoto’s te verbeteren. Een polarisatiefilter kan bijvoorbeeld reflecties verminderen, de wolkenlucht laten knallen en de kleuren verzadigen. Terwijl een ND-filter of grijsverloop-filter er juist voor kan zorgen dat je het contrast tussen de lucht en de voorgrond kunt verminderen, vooral bij situaties met tegenlicht.

Experimenteer met verschillende filters en leer hun effecten begrijpen. Heb je geen filters tot je beschikking? Probeer dan eens foto’s met verschillende belichtingen te maken vanaf statief. Op die manier kun je bijvoorbeeld de lucht uit de ene foto combineren met de voorgrond van de andere foto. Op die manier voorkom je dat het ene deel overbelicht of onderbelicht is wanneer het andere deel juist een goede belichting heeft.

9. Experimenteer met perspectief

Naast de compositie kun je ook experimenteren met verschillende perspectieven om zo unieke heidefoto’s te creëren. Ga bijvoorbeeld laag bij de grond voor een kikkerperspectief dat de heide in al zijn glorie laat zien, of ga omhoog voor een vogelperspectief om het landschap in een bredere context te plaatsen. Dat laatste kun je bijvoorbeeld doen met een drone! Want fotografie is tegenwoordig meer dan alleen vanaf de grond mooie plaatjes maken. Luchtfoto’s van heide kunnen ook bijzonder zijn.

Het gebruik van de omgeving om kaders te creëren, zoals bomen, rotsen of paden, kan je foto’s een gevoel van diepte geven. Wees creatief in het vinden van ongebruikelijke hoeken en standpunten.

10. Focus op details

De heide is niet alleen prachtig om als landschap te fotograferen. Deze paarse struiken zitten ook vol met kleine, fascinerende details die je kunt vastleggen met macrofotografie. Denk bijvoorbeeld aan de insecten zoals bijen, vlinders, kevertjes en lieveheersbeestjes die tussen de heide te vinden zijn.

Neem eens de tijd om goed te kijken naar de heide. Wat zie je allemaal? Hoe schijnt het licht door de takken heen? Hoe kun je dit mooi vangen in beeld? Door te focussen op deze details kun je mooie foto’s maken die anders zijn dan de meeste heidefoto’s die je online vindt. Gebruik hiervoor bij voorkeur een macrolens of de macrofunctie om van dichtbij scherp te kunnen stellen. Gebruik tegenlicht om de mooie vorm van de heide nog meer te accentueren.

11. Gebruik een drone om heide te fotograferen

Wil je graag fotograferen met een drone? Daar is de heideperiode erg geschikt voor! Een drone geeft je de kans om de heide vanuit een ander perspectief te fotograferen. Van bovenaf krijg je een heel ander beeld van de uitgestrektheid en patronen van de heidevelden.

Experimenteer met verschillende hoogtes en hoeken, zeker in een heuvelachtig landschap. Wanneer je recht van boven gaat fotograferen wordt je foto vaak een stuk abstracter, wat ook weer veel creatieve mogelijkheden met zich meebrengt. Let op dat je in Natura 2000-gebieden vaak niet mag vliegen met een drone.

Lees ook: Dronefotografie voor beginners: alles over het fotograferen met een drone

12. Combineer heide met architectuur of menselijke elementen

Hoewel de focus vaak op de natuur ligt als je heide gaat fotograferen, kan het toevoegen van een ander element een interessante foto opleveren. Denk bijvoorbeeld aan het fotograferen van een oude schuur, een landhuis of een kronkelend pad dat door de heide loopt. Maar je kunt ook een model gebruiken die je als eye-catcher in je beeld plaatst.

Een extra element kan je helpen om je foto meer diepte te geven én om een verhaal te vertellen. Je zorgt dat je de menselijke maat in je foto brengt. Zo kun je als kijker beter inschatten hoe groot de omgeving is. Laat je creativiteit de vrije loop en experimenteer met verschillende elementen.

13. Beweging fotograferen in je heide foto’s

Ook beweging kan een dynamisch element toevoegen aan je heidefoto’s. Want hoe vaak zie jij heidefoto’s die met een lange(ere) sluitertijd zijn gemaakt? Laat de wind eens door de heide gaan en probeer dit op een creatieve en misschien wel abstracte manier te fotograferen. Begin bijvoorbeeld bij 1/15e sluitertijd en maak deze steeds iets langer om te zien wat het effect is. Of zorg ervoor dat je een model laat bewegen terwijl de omgeving stilstaat.

14. Het nabewerken van je foto’s

Nadat je je heide bent gaan fotograferen, is het tijd om deze foto’s te bewerken. Gebruik beeldbewerkingssoftware zoals Adobe Lightroom of Photoshop om de kleuren te verfijnen, de belichting aan te passen en eventuele oneffenheden of storende elementen te retoucheren. En gebruik het HSL-paneel om alleen het paars en magenta subtiel te versterken.

Zorg ervoor dat je bewerkingen subtiel blijven om de natuurlijke schoonheid van de heide te behouden. Of, als je daar van houdt, ga lekker extreem met felle paarse kleuren en hoge contrasten. Geef je foto’s jouw unieke stijl mee en zorg ervoor dat jij zelf blij wordt van het eindresultaat. Dat is uiteindelijk het aller belangrijkste.

Daarna kun je de foto’s afdrukken, online delen via bijvoorbeeld Instagram, Flickr of Facebook of ze verkopen op platformen als Werk aan de Muur.

Het fotograferen van paarse bloeiende heide is erg leuk om te doen. Met de juiste voorbereiding, timing en creatieve benadering kun je sfeervolle en kleurrijke foto’s maken. Ook als je nog geen gevorderde fotograaf bent. Ga eropuit, experimenteer en blijf leren. Veel succes!