10x tips: Vlinders fotograferen in de natuur of in een vlindertuin

Binnenkort kunnen we weer volop vlinders fotograferen! In juli en augustus staan de meeste bloemen in bloei en zie je dus ook de meeste vlinders die op de nectar afkomen. Wil jij binnenkort met vlinderfotografie aan de slag? Lees dan zeker deze tips door voor een goede voorbereiding!

Vlinders zijn prachtige dieren om te zien, en ze zijn er in allerlei soorten en maten! Van de Oranjetip tot de Citroenvlinder en van het Boomblauwtje tot de Dagpauwoog. En als fotograaf of natuurfotograaf wil jij ze vast graag als model voor je camera. In dit artikel deel ik 10 waardevolle tips die je kunnen helpen bij het fotograferen van vlinders. Of je nu een beginnende fotograaf bent of al enige ervaring hebt, deze tips zullen je zeker helpen om betere vlinderfoto’s te maken.

10x tips voor het fotograferen van vlinders

1. Ga op zoek naar de juiste locatie

Om vlinders te kunnen fotograferen, moet je weten waar je ze kunt vinden. Ga dus eerst op zoek naar een plek waarvan je weet dat er veel vlinders voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan een bloementuin, park of natuurgebieden met bloeiende planten.

Bloementuinen zijn een goede plek om vlinders te fotograferen. Hier zijn meestal veel verschillende bloemen waar vlinders op afkomen voor hun nectar. Neem een moment om goed te observeren en ontdek op welke specifieke bloemen de vlinders vaak landen. Daarna kun je jezelf met je camera strategisch opstellen in de buurt van deze bloemen. Eventjes wachten en dan en dan is de kans groot dat je snel je eerste foto’s kunt maken.

Daarnaast zijn parken en natuurgebieden met bloeiende planten ook goede fotolocaties. Zoek vooraf op welke bloemen geliefd zijn bij vlinders en probeer deze te ontdekken. Dan is de kans nog groter dat je de mooiste vlinders tegenkomt. Want door de juiste locaties te kiezen, vergroot je je kansen op het maken van prachtige vlinderfoto’s.

2. Kies het juiste moment van de dag

Vroeg in de ochtend en later in de middag zijn de beste momenten om vlinders te fotograferen. Het licht is wat zachter op deze momenten van de dag en de zon staat lager. Zo krijg je mooie schaduwen en kun je de zon ook makkelijk als tegenlicht gebruiken als je dat wilt.

Daarnaast is het goed om er rekening mee te houden dat vlinders het meest actief zijn tijdens zonnige dagen met een aangename temperatuur. Vlinders zijn namelijk koudbloedige dieren. Dat wil zeggen dat ze afhankelijk zijn van externe warmtebronnen om actief te zijn. Daarom zie je vlinders vaak in de ochtend met hun vleugels open in het zonnetje op een plant of bloem zitten. Zo warmen ze op en kunnen de vleugels opdrogen als ze vochtig zijn geworden door bijvoorbeeld regen of dauw.

Dit is een hele mooie kans voor jou als fotograaf, want de vlinders zijn op dat moment nog niet zo bewegelijk. En omdat ze hun vleugels open hebben, zie je de mooie en kleurrijke patronen goed. Maar ook tegen de avond kun je mooie foto’s maken. Kies een moment tijdens het gouden uur om magische foto’s te maken van vlinders.

3. Let op de achtergrond

Als je een foto maakt van een vlinder, dan wil je dat die vlinder het hoofdonderwerp is in je foto. Om dit te bereiken is het belangrijk om goed te letten op de achtergrond. Hoe rustiger en neutraler deze is, hoe beter! Zoek naar achtergronden die egaal zijn of bestaan uit zachte kleuren. Dit kan bijvoorbeeld een egale blauwe lucht zijn of groene blaadjes van een plant verderop. Vermijd drukke achtergronden met veel takken en bladeren die dicht op je onderwerp zitten. Dit zal namelijk de aandacht van de vlinder afleiden. Probeer ook eens een stapje naar links of naar rechts te zetten en kijk of dit verschil maakt in je achtergrond.

Daarnaast kun je met het instellen van het diafragma zorgen voor een onscherpe achtergrond met bokeh. Door te spelen met scherpte op je onderwerp en onscherpte in de achtergrond, laat je de vlinder nog meer opvallen. En hierdoor wordt ook de achtergrond automatisch rustiger. Hoe kleiner je het diafragma-getal zet, hoe meer onscherpte er in je foto komt. Maak eens een foto met F/11 en vervolgens dezelfde foto op F/3.5 je zult een groot verschil zien!

4. Bepaal je compositie

Een goede compositie is erg belangrijk voor het maken van mooie vlinderfoto’s. Je bent snel geneigd om de vlinder zo groot mogelijk in beeld te vangen, zonder rekening te houden met de uitkadering. En dat is zonde, want een goede compositie maakt je foto vele malen sterker.

Als eerste is het handig om de basis te leren qua compositieregels. Deze ‘regels’ gelden niet alleen voor fotografie, maar zijn eigenlijk afkomstig uit de schilderkunst. Kort gezegd komt het erop neer dat je je onderwerp niet in het midden plaatst, maar een denkbeeldig raster van 9 gelijke vlakken gebruikt om je compositie te bepalen. Plaats je hoofdonderwerp op 1 van de kruispunten van deze lijnen en zorg dus voor ‘witruimte’ op bepaalde plekken. Zo krijg je onderwerp meer lucht en wordt de foto aantrekkelijker om naar te kijken.

Ook de kijkrichting is belangrijk. Het is het meest gebruikelijk om de lege ruimte toe te voegen aan de plek waar je onderwerp naartoe ‘kijkt’. Dus is het hoofd van de vlinder rechts van het lichaam? Dan is het ook logisch om aan die kant wat extra ruimte te nemen. Natuurlijk zijn deze ‘regels’ niet bindend. Wees ook creatief en zoek grenzen op!

5. Beste lens om vlinders te fotograferen

Iedere vorm van fotografie vraagt om andere apparatuur, zo ook het fotograferen van vlinders. Wil je zeker weten dat je met de juiste apparatuur op pad gaat? Hieronder lees je hoe je dat kunt aanpakken. Maar onthoud, je kunt met vrijwel iedere camera en lens foto’s maken van vlinders. Misschien niet zo close-up als je zou willen, maar laat het je niet beperken en probeer het gewoon!

Macrolens

Een macrolens met een brandpuntsafstand van circa 100mm tot 150mm is ideaal voor het maken van close-up foto’s van vlinders. Hiermee kun je alle kleine details haarscherp vastleggen in je foto’s. Een macrolens is er namelijk op gebouwd om je onderwerp groot in beeld te krijgen en van dichtbij scherp te kunnen stellen.

Omdat je met zo’n lens enorm dichtbij kunt komen, is het extra belangrijk om de scherpte zorgvuldig te kiezen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door gebruik te maken van focus peaking. Met deze techniek zie je door middel van een gekleurde arcering op je beeld precies waar de scherpte op dat moment ligt. Zet je diafragma ook niet te ver open, anders kan het zijn dat er een te klein deel van je foto scherp is. Maar dit is allemaal een kwestie van uitproberen en onderzoeken.

Telelens

Heb je geen macrolens tot je beschikking? Dan is een telelens ook een goede keuze. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een lens met een brandpuntsafstand van 200mm of hoger. Met een telelens kun je meer afstand nemen waardoor de vlinders minder snel van je schrikken. Maar je kunt hier vaak minder close-up mee scherpstellen. Je kunt de vlinders dus minder groot in je beeld krijgen dan bij een macrolens en hierdoor verlies je wat details.

Beide lenzen hebben dus voordelen en nadelen. Wil je het effect van een macrolens eens uitproberen op een vrijblijvende manier? Huur er dan eens eentje voor een paar dagen. Of probeer close-up filters en voorzetlenzen uit die je kunt gebruiken in combinatie met je eigen lens.

6. Instellingen kiezen voor het fotograferen van vlinders

Nu je een locatie, moment van de dag en lens hebt gekozen, is het tijd voor de instellingen. De instellingen die je kiest voor het fotograferen van vlinders is afhankelijk van het resultaat dat je voor ogen hebt. Speel daarom met de instellingen om te kijken wat bij het moment past.

Sluitertijd
De sluitertijd is de tijd die aangeeft hoe lang de sensor van je camera belicht wordt. Hoe langer deze tijd, hoe meer licht er op je sensor valt. Maar een langere sluitertijd kan ook zorgen voor bewegingsonscherpte wanneer jouw camera óf je onderwerp beweegt. Fotografeer je vlinders die rustig op een bloem of plant zitten? Bijvoorbeeld ’s ochtends als ze nog niet goed kunnen vliegen? Dan heb je niet zo’n hele korte sluitertijd nodig. Maar wil je vlinders in hun vlucht fotograferen? Kies dan zeker een sluitertijd van 1/320e of korter. Zo bevries je de beweging en voorkom je ongewenste onscherpte.

Lees ook: Onscherpe foto’s voorkomen: zo los je het op!

Diafragma
Eerder in dit artikel heb ik het al gehad over het diafragma. Met deze instelling kies je hoe groot het gat is waar licht door valt op de sensor. Hoe groter het gat, hoe meer licht én hoe meer onscherpte je zult krijgen in de achtergrond. Kies dus een F-getal dat klein is, bijvoorbeeld F/2.8. Maar kijk goed naar je foto’s om ervoor te zorgen dat er niet te weinig scherp wordt.

Hoe groot je de diafragma-opening kunt maken is afhankelijk van je lens. Kijk dus eens goed naar de getallen die op je lens staan en houd hier rekening mee tijdens het fotograferen.

ISO
De ISO-waarde is belangrijk voor de kwaliteit van de foto. Het bepaalt hoe lichtgevoelig de sensor is. Hoe lager dit getal is, hoe scherper je foto’s zullen zijn. Bij het verhogen van de ISO krijg je langzaam meer ruis en wat meer onscherpte. Omdat je vlinders meestal buiten fotografeert zul je meestal niet met hele hoge ISO-waardes hoeven werken. Probeer dit getal dus laag te houden, maar schroom er ook niet voor om hem wat op te hogen als dat nodig is.

7. Scherpstellen op je (bewegende) onderwerp

Net als bij mensen is het het meest logisch om ook bij dieren scherp te stellen op het hoofd. En nog specifieker, op de ogen. Houd dit dus ook aan als basis wanneer je vlinders gaat fotograferen. Zit je vlinder rustig op een bloem of plant, dan is het niet zo ingewikkeld om scherp te stellen. Maar als je vlinder in beweging is, wordt het een stuk ingewikkelder.

Tegenwoordig zijn veel camera’s voorzien van onderwerp tracking. Hiermee herkent jouw camera een onderwerp en blijft deze (als je dit zo instelt) volgen. Zo wordt jouw foto altijd scherp wanneer je bewegende onderwerpen fotografeert. Lees er alles over in mijn artikel Fototip: continu scherpstellen op een bewegend onderwerp.

Probeer ook eens vlinders vanaf een statief te fotograferen. Hiermee maak je het jezelf vaak net wat makkelijker. Je kunt vooraf namelijk de compositie al bepalen en hoeft ‘alleen’ nog maar scherp te stellen en af te drukken als de vlinder in je beeld is gekomen.

8. Experimenteer met verschillende standpunten

Fotografie is een creatieve hobby. Wees dus niet bang om verschillende composities en standpunten uit te proberen! Ga bijvoorbeeld eens op ooghoogte van de vlinder zitten, fotografeer van bovenaf of kies juist een lager standpunt. Door te variëren in je perspectieven, voeg je diversiteit toe aan je vlinderfoto’s en vang je iedere keer andere details.

Kies je voor een foto op ‘ooghoogte’ van de vlinder? Dit perspectief werkt het beste als de vlinder de vleugels gesloten heeft. Zo krijg je een mooi en profil beeld met mooie details. Denk bijvoorbeeld aan foto’s van vlinders die op een bloem zit of juist aan de stengel hangt.

Heeft de vlinder z’n vleugels geopend? Dan is het vaak mooi om meer van bovenaf te fotograferen. Niet helemaal van bovenaf, want dan krijg je een hele platte foto. Maar wel iets meer in een hoek waardoor je prachtige patronen op de vleugels goed in beeld hebt.

9. Laat het licht voor jou werken

Fotografeer je buiten? Dan ben je grotendeels afhankelijk van het aanwezige licht. Dit kun je wel wat beïnvloeden, bijvoorbeeld met een reflectiescherm of door een flitser te gebruiken. Maar de meeste foto’s van vlinders worden gemaakt met natuurlijk licht.

Daarom is het belangrijk om te begrijpen wat het licht doet in jouw foto. Komt het licht bijvoorbeeld recht van boven? Dan krijg je harde schaduwen onder je onderwerp. Komt het licht van achteren? Dan zul je een groot contrast krijgen tussen de lichtbron en je onderwerp en ontstaat er misschien wel een silhouet. Speel met de verschillende richtingen van het licht en ontdek wat zon en schaduw doen. Door hiermee te spelen zul je op den duur foto’s maken die creatiever en interessanter zijn dan de meeste beelden van vlinders.

10. Wees geduldig!

Voor het fotograferen van vlinders heb je wat geduld nodig. Vlinders zijn beweeglijke insecten en het kan even duren voordat ze in een fotogenieke positie zitten. Ze zijn constant in beweging, fladderend van bloem naar bloem en zoeken naar voedsel. Neem de tijd, observeer hun gedrag en wacht geduldig tot ze een moment van rust vinden. Blijf geduldig en je zult beloond worden met prachtige fotomomenten.

Vlinders fotograferen in een vlindertuin

Geen zin om uren op zoek te gaan naar vlinders in de natuur? Of wil je oefenen en zeker weten dat je genoeg mooie exemplaren voor je lens krijgt? Dan is een vlindertuin een perfecte plek om enkele uurtjes door te brengen! In Nederland zijn heel wat mooie vlindertuinen te vinden met de meest uiteenlopende tropische vlinders. Houd er rekening mee dat vlinders in de winter niet vliegen. De meeste locaties zijn daarom ook in de winter gesloten. Hieronder deel ik een lijst van locaties, misschien is er wel eentje bij jou in de buurt!

• De grootste vlindertuin van Europa vind je in de Vlinder Vallei van Orchideeën Hoeve in Luttelgeest (Flevoland).
• Vlindertuin Vlindorado vind je in Waarland (Noord-Holland).
• In het Zuid-Hollandse Leidschendam vind je Vlinders aan de Vliet.
• Op waddeneiland Texel vind je de Texel Zoo met een vlindertuin.
• Brabanders kunnen terecht bij Vlindersafari in Gemert.
• In Kwadendamme (Zeeland) vind je Berkenhof Tropical Zoo waar in de lente en zomer vlinders te bewonderen zijn.
• Ga naar Havelte in Drenthe voor Vlinderparadijs Papiliorama.

Ken jij nog andere vlindertuinen die de moeite waard zijn? Laat het dan zeker even achter in de reacties!

Met de informatie in dit artikel weet ik zeker dat jij nog beter wordt in het fotograferen van vlinders. Heb je vragen? Stel e in de comments of neem op een andere manier contact op. Veel plezier!