Abstracte natuurfotografie: 10 praktische tips!

Heb je ooit nagedacht over abstracte natuurfotografie? Deze creatieve vorm van fotografie laat je anders kijken naar wat er in de natuur om je heen gebeurt. Geen traditionele plaatjes van bloemen of bomen, maar foto’s waarin vormen, kleuren en structuren de hoofdrol spelen.

In dit artikel neem ik je mee in de wereld van abstracte natuurfotografie en geef ik je 10 praktische tips om zelf aan de slag te gaan. Verwacht geen droge theorie, maar inspiratie, voorbeelden en technieken die je direct kunt uitproberen tijdens je volgende wandeling.

Wat is abstracte natuurfotografie?

Bij abstracte natuurfotografie draait het niet om herkenbare onderwerpen, maar om het vangen van sfeer, vorm, kleur en textuur. Het is fotografie waarin de werkelijkheid vervaagt en je verschillende dingen kunt zien in de foto’s. Vaak zie je niet meteen wat er op de foto staat, en dat is juist de bedoeling. Een close-up van boomschors kan op een maanlandschap lijken en een wateroppervlak wordt een repeterende textuur.

Wat deze vorm van fotografie zo interessant maakt, is dat je op een andere manier leert kijken naar je omgeving. Je zoekt niet naar ‘mooie plekken‘, maar naar interessante visuele elementen. Je hoeft geen verre reizen te maken of zeldzame dieren te vinden. Zelfs in een stadspark of je eigen achtertuin kun je al verrassende abstracte beelden maken.

Lees ook: 10x tips voor abstracte fotografie

Ideeën voor abstracte natuurfotografie

Als je net begint met het maken van abstracte natuurfoto’s kan het lastig zijn om inspiratie te vinden. Wat moet je dan precies fotograferen? Het mooie is: er zijn geen regels. Maar een paar voorbeelden kunnen je helpen om op gang te komen. Hieronder vind je in het kort wat ideeën:

Close-up foto’s van structuren

• Nerven van bladeren
• Boomschors
• Mos
• Gedroogde modder of gebarsten aarde
• IJskristallen
• Stenen
• Kleurige bloemblaadjes
• Zaden en pluizen van uitgebloeide paardenbloemen

Water en reflecties

• Rimpelingen op een vijver of meer
• Regenplassen met reflecties
• Druppels op glas of planten
• Stromend water met een lange sluitertijd

Herhaling en patronen

• Herhaling van bladeren (bijvoorbeeld van varens)
• Patroon van takken
• Wolken in de lucht
• Symmetrische foto van een bloem
• Lichtstralen in de mist
• Patronen van zand of sneeuw

Technieken

• ICM (Intentional Camera Movement)
• Double exposure
• High key of Low key fotografie

10 tips om meteen mee aan de slag te gaan!

1. Kijk zonder verwachtingen

De eerste stap is misschien wel de belangrijkste: laat je verwachtingen los. Als je met een vast beeld in je hoofd op pad gaat, is het lastig om dit werkelijkheid te maken. Je ziet dan vaak de vele mogelijkheden voor abstracte natuurfotografie over het hoofd. Ga dus op pad zonder doel en laat je verrassen. Kijk naar details, naar licht en schaduw, naar onverwachte combinaties van kleuren of vormen. Hoe vaker je dit doet, hoe beter je getraind raakt om de abstractie in de natuur te herkennen.

Daarnaast kunnen dingen er soms heel anders uitzien op foto dan wanneer je het in het echt ziet. Dus laat je niet ontmoedigen maar ga juist experimenteren en uitproberen. Grote kans dat je verrassende dingen tegenkomt!

2. Zoom in

Een macrolens is je beste vriend als je deze vorm van natuurfotografie wilt gaan uitoefenen. Want hoe dichterbij je komt, hoe minder herkenbaar het onderwerp wordt. Structuren zijn overal in de natuur. Denk aan het craquelé van opgedroogde aarde, het mos op een boom, of de nerven van een blad.

Texturen komen vaak pas echt tot leven als het licht schuin op het oppervlak valt. Bekijk je onderwerp dus vanuit meerdere hoeken om te zien hoe de textuur het beste tot z’n recht komt. Of gebruik een zaklamp of je telefoon om met zijlicht te werken als de zon niet meewerkt. Zo kun je kleine structuren dramatisch uitlichten.

3. Werk met herhaling en patronen

Abstracte natuurfotografie draait vaak om herhaling. Patronen trekken de aandacht van het oog en zorgen voor ritme in je beeld. Denk aan rijen bladeren, ribbels in het zand of golvende lijnen in boomschors. Door dit als hoofdelement in je compositie te nemen, ontstaat er een grafisch en abstract beeld. Probeer ook om symmetrie te zoeken. Dat maakt je foto vaak nog fijner om naar te kijken.

Je hebt vast wel eens een foto gezien van allemaal bomen op een rijtje die het hele beeld vullen. Natuurlijk zie je nog dat dit bomen zijn, maar als je een beetje meer afstand neemt dan is het een prachtig patroon vol herhaling!

4. Speel met beweging

Beweging is een krachtige manier om zelf abstractie te creëren. Gebruik een langere sluitertijden en laat de wind z’n gang gaan. Of beweeg zelf je camera (ICM fotografie) om je onderwerp te vervagen. Hierdoor leg je meer nadruk op kleur en vorm en niet meer op het onderwerp zelf.

Zet bijvoorbeeld je camera op een statief en fotografeer riet dat heen en weer beweegt in de wind. Of laat je sluiter een langere tijd open staan wanneer de wolken in de lucht snel overwaaien. Ook een simpele beweging van je camera tijdens het afdrukken kan leiden tot verrassende resultaten. Experimenteer met sluitertijden tussen 1/10 en enkele seconden voor het beste effect. Is het te licht om een langere sluitertijd te gebruiken? Dan is een grijsfilter (ND filter) een goed accessoire.

5. Let op licht en contrast

Licht is altijd belangrijk in fotografie, maar bij abstracte natuurfotografie is het zeker ook een belangrijk onderdeel. Schaduwen kunnen vormen benadrukken en texturen sterker maken. En tegenlicht zorgt voor silhouetten en kan dingen onthullen die je anders niet zou zien. Denk aan de nerven van een bloemblad dat je tegen het licht in houd.

Zelf werk ik graag met strijklicht en met tegenlicht in de natuur. Het zorgt voor dramatische contrasten waardoor je hele grafische foto’s krijgt. Maar je kunt juist ook heel zacht licht gebruiken op een bewolkte dag. Daarmee krijg je een heel ander effect, maar worden je foto’s rustiger en dromeriger.

6. Gebruik kleur als onderwerp

In plaats van een object te fotograferen, kun je ook kleur zelf tot onderwerp maken. Denk aan het zachte groen van gras in de ochtendzon, het warme oranje van herfstbladeren of het koele blauw van de lucht die in het water reflecteert. Door bewust te kiezen voor kleurvlakken en storende elementen weg te laten, ontstaat er een haast schilderachtig beeld. Let ook op kleurcontrasten: complementaire kleuren versterken elkaar en maken je beeld krachtiger.

7. Probeer high key of low key

Door te spelen met belichting kun je je natuurfoto’s nog abstracter maken. High key is een vorm van fotografie waarbij je een heel licht beeld maakt met weinig schaduw. Dit zorgt voor zachte, dromerige foto’s. Het tegenovergesteld is low key fotografie, hiermee zorg je juist voor veel schaduw en donkerte wat een dramatisch en mysterieus effect geeft.

Beide technieken helpen om details te verminderen en de sfeer te benadrukken. Het is een kwestie van experimenteren met de instellingen van je camera en de lichtomstandigheden. Maar deze technieken werken heel goed samen in abstracte natuurfotografie. Voor high key fotografie kun je goed gebruikmaken van lichte achtergronden zoals sneeuw of mist, terwijl ik bij low key juist donkere schaduwplekken zou opzoeken.

8. Verleg je standpunt

Fotograferen in de natuur betekent niet dat je altijd rechtop moet staan met je camera op ooghoogte. Juist door je standpunt te veranderen, ontdek je nieuwe composities. Ga op de grond liggen, fotografeer recht omhoog of kijk van heel dichtbij. Door je perspectief te veranderen, zie je vormen en lijnen die je eerder misschien niet opvielen. Abstractie ontstaat vaak pas als je het onderwerp op een nieuwe manier bekijkt.

9. Bewust onscherp

Een andere manier om abstracte foto’s te maken is door je foto’s bewust onscherp te maken. Zet je camera op manueel scherpstellen en draai zelf aan de scherpstelring van je lens om de scherpte te bepalen. Door de scherpte weg te halen ga je meer letten op compositie, kleur, contrast en herhaling. Dit is een goede truc voor jezelf om te kijken of je foto interessant is. Maar het kan dus ook prima een keuze zijn in je fotografie.

Maak dezelfde foto eens scherp en onscherp en kijk wat je opvalt. Zorg ervoor dat je foto echt goed onscherp is zodat het eruit ziet alsof het de bedoeling was. Een foto die een beetje onscherp is, is vooral onprettig om naar te kijken.

10. Nabewerking als creatief gereedschap

Onderschat de kracht van nabewerking niet. Zeker bij abstracte natuurfotografie kan je in de nabewerking extra accenten leggen op wat jij belangrijk vindt in je foto’s. Verhoog het contrast om vormen duidelijker te maken, speel met verzadiging om kleuren te versterken of zet je foto om naar zwart-wit voor meer focus op vorm en structuur. Probeer verschillende stijlen uit en ontdek wat bij jouw manier van fotograferen past.

Ik vind abstracte natuurfotografie een interessante vorm van fotografie om self ook wat meer mee aan de slag te gaan. Er zijn veel mogelijkheden en je hoeft niet ver van huis. Je hebt niet de perfecte lichtomstandigheden nodig of hoeft uren te wachten op dat ene dier dat je graag wilt vastleggen. Het is laagdrempelig en maakt je creatief! Dus waar wacht je nog op? Pak je camera en probeer het uit!