12x tips: Fotograferen met tegenlicht

Vind jij het lastig om te fotograferen met tegenlicht? Met deze tips wordt het geen last, maar juist een feestje om tegen het licht in te fotograferen. Vaarwel harde schaduwen en hallo mooie belichting. Zo maak je van tegenlicht jouw favoriete vorm van belichting.

Wat is tegenlicht?

Fotograferen met tegenlicht wil zeggen dat de lichtbron in je foto achter het hoofdonderwerp staat. Dit kan recht erachter zijn, maar ook schuin achter het onderwerp. Hierdoor wordt de voorkant van je onderwerp vaak minder belicht, deze valt in de schaduw van de lichtbron. Deze fotografieterm geeft dus een techniek aan voor het belichten van je foto. Net als bijvoorbeeld frontaal licht of strijklicht.

Er is geen enkel licht waar ik liever mee fotografeer dan met tegenlicht. Want als je eenmaal snapt hoe je met dit licht kunt fotograferen, is het super multifunctioneel en vooral erg mooi. Het zorgt voor diepte en dynamiek in je foto’s en je kunt op deze manier zorgen dat je de zon in een ster vorm fotografeert.

Hoe kun je het beste fotograferen met tegenlicht?

Ben jij een beginner op fotografie-gebied? Of vind je het nog lastig om tegen het licht in te fotograferen? Dan vind je in dit artikel volop tips en ideeën om deze skills te verbeteren. Het is namelijk vooral een kwestie van oefenen en van reageren op de situatie. Of je nu natuurfoto’s maakt van een bloem, een portret wilt fotograferen of een gebouw op de foto zet. Het werkt altijd ongeveer op dezelfde manier.

Instellingen voor het fotograferen met tegenlicht

Bij tegenlicht denk je misschien vooral aan lensflare. En dat is inderdaad iets wat veel voorkomt als je tegenlicht gebruikt. Vooral als de zon recht je camera in schijnt of wanneer je geen zonnekap gebruikt. Maar lensflare hoeft niet slecht te zijn, je kunt er juist mee spelen. Het is vooral belangrijk om deze vorm van belichting onder de knie te krijgen.

1. Kijk goed en lees het histogram af

Worden jouw foto’s altijd te donker als je foto’s tegen het licht in maakt? Of is je achtergrond overbelicht? Dan is het belangrijk om deze signalen al tijdens het fotograferen op te vangen. Dit kun je het beste doen door naar het histogram op je camera te kijken. Deze vind je meestal onder de ‘info’-knop op je camera wanneer je je foto bekijkt. Druk een paar keer op deze knop om verschillende gegevens te zien, waaronder het histogram. Maar je kunt hem ook al bekijken tijdens het maken van je foto.

Een histogram laat zien hoe het licht verdeeld is in jouw foto. Heb je hoge pieken links in je beeld, terwijl er rechts niets zit? Dan is je foto waarschijnlijk onderbelicht (te donker). Heb je juist rechts hoge pieken? Dan heb je veel wit in je beeld, wat wil zeggen dat je foto waarschijnlijk te licht is op bepaalde plekken.

Bekijk je foto dus goed en lees het histogram af. Op die manier weet je hoe je je foto kunt verbeteren. Zie de volgende tips waarin ik uitleg hoe je dat kunt doen.

2. Gebruik de belichtingscompensatie van je camera

De meeste systeem- en spiegelreflexcamera’s hebben verschillende handmatige en semi-handmatige standen waarin jij zelf de controle hebt over je instellingen. Maar alle standen (op de manual stand na) gaan uit van een gemiddelde belichting. En bij het fotograferen met tegenlicht is dat nogal lastig voor een camera. Hierdoor zal je foto snel te donker of te licht worden.

Om dit bij te stellen, kun je gebruik maken van de belichtingscompensatie van je camera. Hiermee kun je instellen dat de foto’s die je daarna gaat maken 1 of meerdere stops overbelicht (lichter maakt) of onderbelicht (donkerder maakt). De zorgt er daarna zelf voor dat de instellingen hier rekening mee houden.

De belichtingscompensatie vind je bij het icoontje van het vierkantje met +/- erin. Schuif het streepje richting de + (plus) om je foto lichter te maken en naar de – (min) om je foto juist donkerder te maken. Dit werkt natuurlijk door in je totale foto, en niet alleen op de plekken die eerder te donker of te licht waren.

3. Probeer spotmeting eens uit

Vind je het lastig om de belichtingscompensatie telkens aan te passen bij het fotograferen met tegenlicht? Dan kun je ook de manier van lichtmeting in je camera aanpassen. Standaard staat deze op ‘Matrixmeting’. Hiermee meet je camera het complete beeld en kiest een gemiddelde voor de belichting. Dit is prima voor de meeste foto’s, maar in situaties met moeilijk licht zijn er andere keuzes die je kunt instellen.

Probeer bijvoorbeeld ‘spotmeting’ eens uit als je de voorgrond van je foto met tegenlicht goed wilt belichten. Deze instelling zorgt ervoor dat vooral de plek die jij belangrijk vindt (meestal je onderwerp) wordt gemeten. En hier past je camera dus de belichting op aan. Stel scherp op je onderwerp en laat hier de juiste belichting voor uitrekenen. Bij tegenlicht zal dit er vaak voor zorgen dat de achtergrond erg licht wordt.

Filters, reflectieschermen & invulflits

In de eerste drie tips heb je geleerd hoe je om kunt gaan met de belichting in je foto. Je kunt er nu voor zorgen dat je foto lichter of donkerder wordt op de plekken die jij belangrijk vindt. Maar tegenlicht fotograferen is meer dan dat. Het harde contrast is soms tè hard. Maar gelukkig zijn er manieren en accessoires om dat op te lossen.

4. Licht weerkaatsen met een reflectiescherm

Een simpele en doeltreffende manier om je foto’s met tegenlicht beter te belichten, is door gebruik te maken van een reflectiescherm. Hiervoor kun je vanalles gebruiken, van een groot vel wit papier tot piepschuim platen en natuurlijk officiële reflectieschermen in verschillende kleuren zoals wit, zilver en goud.

Met een reflectiescherm kun je het licht weerkaatsen naar een andere plek. Je gebruikt een reflectiescherm dus om het tegenlicht richting je onderwerp te reflecteren. Hierdoor wordt je onderwerp lichter omdat er meer licht op valt en dat zorgt voor een minder groot contrast tussen de voorgrond en achtergrond van je foto. Zo kun je je foto dus gelijkmatiger belichten zonder dat je het mooie effect van het tegenlicht verliest.

Een reflectiescherm kun je gebruiken voor allerlei soorten fotografie. Ik gebruik het graag bij bijvoorbeeld productfotografie (zie hieronder het verschil!) en portretten. Maar ook in de natuur kan het handig zijn. Bijvoorbeeld bij bloemen, planten of om wat meer licht aan de onderkant van paddenstoelen te krijgen.

5. Grijsverloopfilter voor betere belichting

Een andere handige tool die je kunt gebruiken voor het fotograferen met tegenlicht is een grijsverloopfilter. Ook wel ‘Gradual ND filter’ genoemd. Dit is een filter, meestal een vierkant glazen plaatje, dat je voor je objectief kunt plaatsen. Het wordt vooral gebruikt door natuurfotografen, maar ook als je andere onderwerpen fotografeert kan het een uitkomst zijn.

Een grijsverloopfilter loopt van donker naar licht in een bepaald verloop. Het donkere stuk werkt als een soort zonnebril voor je lens. Je kunt er gewoon doorheen kijken en doorheen fotograferen, maar het houdt licht tegen. Hierdoor komt er minder licht binnen in dit deel van je foto. En dat zorgt dus voor een betere belichting.

Denk bijvoorbeeld aan een mooi landschap van de duinen, het strand, de zee en vervolgens een prachtige zonsondergang. De zon schijnt fel in je camera, waardoor je een groot verschil in belichting krijg in de lucht ten opzichte van de voorgrond. Heb je de lucht goed belicht, dan is de voorgrond te donker en heb je de voorgrond goed belicht dan is de lucht veel te licht geworden. Een grijsverloopfilter heft dit grote verschil op.

6. Probeer eens te flitsen

Heb je geen reflectiescherm tot je beschikking maar wil je wel wat meer licht op je onderwerp krijgen? Probeer dan eens een invulflits te gebruiken. ‘Inflitsen’ of ‘bijflitsen’ is een manier van flitsen waarbij je de flits gebruikt voor wat extra licht, zonder het hoofdlicht te worden. Dit kun je bijvoorbeeld doen met een reportageflitser vanaf je camera óf los op een statief met een softbox of paraplu.

Door lichtjes te flitsen bij het fotograferen met tegenlicht vul je de harde schaduwen van je onderwerp een beetje in waardoor je meer detail ziet en opnieuw de belichting gelijkmatiger wordt in je foto.

Natuur en landschap fotograferen met tegenlicht

7. Idee: Zon door de bomen

Wil je een mooie landschapsfoto of natuurfoto maken met tegenlicht? Probeer dan eens om de zon wat te filteren door bijvoorbeeld een boom of bladeren. Hierdoor zal het verschil in licht minder groot zijn waardoor het makkelijker is om een goede foto te maken. En bijkomend voordeel is dat je op deze manier vaak mooie lichtstralen in je foto krijgt.

Kijk bijvoorbeeld naar de foto hieronder. Je ziet dat de zon zichtbaar is, maar deels tegengehouden wordt door de bomen. De stervorm krijg je het makkelijkste door een groot kleine diafragma-opening (groot F-getal) te kiezen.

Extra fotografie tip: probeer tegenlicht ook eens te combineren met het fotograferen van mist. Je zult zien dat de mist als een grote softbox werkt, waardoor het tegenlicht minder hard is.

8. Idee: Zon als oranje bol in de achtergrond

Fotografeer je liever details in de natuur? Zoals bijvoorbeeld mooie bloemen en platen? Ook dan kan fotograferen met tegenlicht erg goed werken. Als de zon laag staat (net na zonsopkomst of voor zonsondergang) kun je de zon makkelijk in je foto vangen.

Gebruik een grote diafragma opening (klein F-getal) om zoveel mogelijk onscherpte in je foto te krijgen. En met de juiste belichting zul je zien dat de zon een gele of oranje bol wordt in de achtergrond van je beeld. Dit kun je ook mooi gebruiken als soort kader rondom je onderwerp. En goed in combinatie met silhouetten!

Portretten fotograferen met tegenlicht

9. Idee: Creatieve silhouetten

In dit artikel hebben we het vooral gehad over het optimaliseren van de belichting in je foto. Zodat je onderwerp goed is belicht, maar ook de achtergrond niet te wit wordt. Maar soms is het juist leuk om met die extreme contrasten te spelen. Bijvoorbeeld als je creatieve foto’s met silhouetten wilt maken.

Wil je silhouetten fotograferen? Zorg er dan voor dat de lichtbron fel achter je onderwerp schijnt. Deze hoeft niet persé in beeld te zijn, zolang hij maar laag genoeg is om je onderwerp van de achterkant goed te belichten. Nu is het een kwestie van het onderbelichten van je foto, zodat de achtergrond goed belicht is en de voorgrond donker wordt.

Bij een silhouette zie je geen gezichtsuitdrukkingen en details. Het gaat dus echt om vormen in dit soort foto’s. Speel daarom eens met poses en gebruik attributen om een situatie uit te beelden. Op sites als Pinterest zijn genoeg foto’s te vinden die je inspiratie kunnen geven.

10. Idee: Maak gebruik van haarlicht

Maak je graag portretten met tegenlicht? Dat snap ik, je krijgt door het licht dat van achteren op het model valt, namelijk een mooie gloed om de rand van het haar van je model. Dit wordt ook wel ‘randgloed’ of ‘haarlicht’ genoemd. Dit licht helpt er vaak voor om je model los te laten komen van de achtergrond. En dat zorgt dan weer voor diepte in de foto.

Fotobewerking

12. Schaduwen oplichten in je foto’s met tegenlicht

Ook foto’s met tegenlicht zou ik adviseren om in RAW te maken. Met deze digitale negatieven kun je namelijk nog enorm veel. Misschien wel veel meer dan je eigenlijk zou verwachten! Zo maakte ik onderstaande landschapsfoto met fel tegenlicht. Ik had geen grijsverloopfilter bij me en moest dus kiezen. Een uitgebeten lucht óf een veel te donkere voorgrond. Ik koos voor het laatste, in de hoop dat ik dit nog kon ophalen in de fotobewerking. En jawel dit is echt dezelfde foto, maar dan bewerkt in RAW!

Gebruik programma’s als Adobe Lightroom, Adobe Photoshop of apps op je mobiele apparaten waarmee je de schaduwen in je foto kunt oplichten. En je zult zien dat dit vaak nog behoorlijk effectief is. Details komen terug en je krijgt een veel betere belichting van het totale beeld.

Schrik dus niet als je foto op je schermpje veel te contrastrijk en donker is. Hoe vaker je met deze vorm van fotografie werkt, hoe beter je weet wat er allemaal nog mogelijk is in de nabewerking.

12. Gebruik HDR of combineer meerdere foto’s handmatig

Het oplichten van je schaduwen in de tip hierboven kan natuurlijk maar tot bepaalde hoogte. Daarnaast zal de kwaliteit van je foto altijd wat achteruit gaan als je hele donkere delen flink lichter wilt maken. Maar er is nog een andere manier die je kunt toepassen. Namelijk door meerdere foto’s te combineren!

Hiervoor is het handig om op een statief te werken. Je maakt vervolgens 2 of meer foto’s van hetzelfde moment, maar dan met verschillende belichtingen. De ene keer kies je een goede belichting voor de voorgrond, en de andere foto belicht je de achtergrond goed.

Vervolgens kun je die twee foto’s combineren in je fotobewerking! Je laat ze bijvoorbeeld vloeiend in elkaar overlopen, waardoor je eigenlijk hetzelfde effect krijgt als bij een ND grijsverloopfilter. Dit werkt het beste als je foto’s maakt van een onderwerp wat weinig tot niet beweegt. Zoals landschappen met weinig wind. Zeker de moeite waard om dit eens uit te proberen.

Hopelijk heb ik je kunnen leren om niet bang te zijn van het fotograferen met tegenlicht. Het is even weten hoe je tegen het licht in moet fotograferen, maar als het eenmaal lukt dan levert het onwijs mooie plaatjes op. Bij vragen, laat het me weten in de comments!