Fotograferen op de handmatige standen (A, S, P en M-stand)

Iedere spiegelreflexcamera en systeemcamera heeft standen die handmatig in te stellen zijn. Deze handmatige standen zijn dus niet voorgeprogrammeerd zoals de portret-, landschap- of sportstand en kun je zelf instellen. Maar wat doen die P, A/AV, S/TV en M-stand nu eigenlijk? In dit artikel kom je het allemaal te weten!

Uitleg handmatige standen op je camera

Fotograferen wordt pas écht leuk wanneer je het beeld in je hoofd ook daadwerkelijk kunt maken. Wanneer je op de automatische stand fotografeert is dat niet altijd mogelijk. In situaties met moeilijker licht, of wanneer je speciale wensen voor je foto hebt, is het belangrijk om de handmatige standen te begrijpen. Daarom wil ik in dit artikel graag verdere uitleg geven over het gebruik van deze standen op je spiegelreflexcamera of systeemcamera. Eigenlijk voor iedere camera waarbij je deze verschillende handmatige standen kunt gebruiken. Het is wel belangrijk om eerst goed te weten wat de termen ‘diafragma, sluitertijd en ISO’ inhouden voordat je verder leest.

Diafragma: Diafragma: scherpte en onscherpte in je foto’s
Sluitertijd: Sluitertijd: wat is het en hoe gebruik je het?
ISO-waarde: ISO waarde: lichtgevoeligheid in je foto’s

Fotograferen op de M-stand (manual)

Door je camera op de M-stand in te stellen heb je de meeste creatieve mogelijkheden tijdens het fotograferen. Je geeft zelf aan welke instellingen voor diafragma, sluitertijd en ISO-waarde je wil gebruiken. Maar fotograferen op deze handmatige stand is ook meteen het moeilijkste. Je moet goed opletten dat je de juiste sluitertijd kiest bij het diafragma of andersom.

Let je even niet op? Grote kans dat je foto’s bewogen zijn, of juist over- of onderbelicht. Om het jezelf iets makkelijker te maken kun je ook deze stand gebruiken terwijl je de ISO op automatisch zet. Dan heb je in plaats van 3, nog maar 2 instellingen die je continu in de gaten moet houden. Er zijn zelfs camera’s waarbij je een grens op de ISO kunt zetten zodat hij niet te hoog gaat zonder dat je dit in de gaten hebt.

M-stand gebruiken bij: deze handmatige stand gebruiken kan altijd, maar zeker in situaties met moeilijke lichtomstandigheden is hij erg handig.

Fotograferen op de A of AV-stand (diafragma)

Met de A of AV-stand (afhankelijk van het merk van je camera) bepaal je met welke diafragma instelling je wilt werken. Het diafragma zorgt voor de scherptediepte van je foto. Wil je alles in je foto scherp hebben? Dan gebruik je een diafragma met een hoog getal, bijvoorbeeld f16. Wil je juist zo veel mogelijk onscherp? Gebruik dan een klein getal.

Jij kiest dus een waarde voor het diafragma en jouw camera bepaalt vervolgens wat de sluitertijd moet zijn. Hierbij houdt de camera rekening met het beschikbare licht. Het kan dus zijn dat de sluitertijd veel te lang is geworden om uit de hand te fotograferen. Door de ISO in te stellen op een hogere waarde pas je dit weer aan. Of je gebruikt een statief om de bewegingsonscherpte mee te compenseren.

AV of A-stand gebruiken bij bijvoorbeeld: portretten, macro, object, theater, architectuur of landschap.

Fotograferen op de S of TV-stand (sluitertijd)

Deze handmatige stand is eigenlijk het tegenovergestelde van de A/AV stand. Hierbij bepaal je namelijk de sluitertijd en past de camera zelf het diafragma aan. Soms wil je iets vastleggen waar snelheid in zit, bijvoorbeeld een dansvoorstelling of iemand op een trampoline. Als je deze personen helemaal ‘bevroren’ wil fotograferen zul je een hoge sluitertijd van minimaal 1/350^e seconde moeten kiezen. Anders is de kans groot dat je onderwerp bewogen is op je foto.

Maar soms wil je juist wél beweging in je foto. Bijvoorbeeld bij het fotograferen van een voorbijrijdende auto (dit heet panning). Hieronder zie je een voorbeeldje hiervan. Zet dan je sluitertijd juist lager en trek je camera mee in dezelfde richting en snelheid als je onderwerp. Dit kost wat oefening en zal zeker niet iedere keer lukken, maar als het lukt is het wel heel vet! Zet ook bij deze handmatige stand je ISO hoger als de camera geen passend diafragma kan kiezen bij je sluitertijd.

TV of S-stand gebruiken bij bijvoorbeeld: situaties met snelheid, sport, landschap met beweging (waterval, zee), spelende kinderen, fotograferen vanuit een bewegend voertuig, etc.

Extra handmatige standen op je camera

Nu we de meestgebruikte standen hebben besproken, blijven er nog twee standen over die wat minder bekend zijn. Dit zijn de ‘programma stand’ en de ‘bulb stand’. De programma stand is de meest automatische stand, deze kun je prima gebruiken als je het nog niet aandurft om helemaal handmatig je instellingen te bepalen. Hieronder lees je er meer over.

Wat is de P-stand (programma) op mijn camera?

De P-stand (programma) is het minst zelf in te stellen, maar daardoor juist een goede middenweg tussen de handmatige en de automatische stand in. Met deze stand kun je zelf de ISO instellen. Jouw camera bepaalt daarna de instellingen van de sluitertijd en het diafragma. Deze instellingen kun je eventueel zelf nog wijzigen.

Wat ook handig is aan deze stand, is dat de flitser niet automatisch open gaat bij weinig licht. Ook bij de andere handmatige standen zal dit niet gebeuren, maar bij de automatische stand wel. De camera kiest dus instellingen die passen bij het licht dat je tot je beschikking hebt, zonder te flitsen.

De P-stand gebruiken bij bijvoorbeeld: situaties waarbij je heel snel moet werken maar niet mag flitsen.

Handmatige standen: de bulb-stand (lange sluitertijd)

Lang niet iedere camera heeft een speciale bulb-stand. Maar mocht je hem wel hebben, dan is het handig om te weten wat je ermee kunt. In deze stand kun je namelijk heel creatief met de sluitertijd omgaan! Je kunt hiermee oneindig lang je sluiter open laten staan, terwijl dat in de handmatige standen vaak maar maximaal 30 seconden is.

Met een hele lange sluitertijd kun je bijvoorbeeld de sterrenhemel lange tijd blijven belichten. Of grote light painting kunstwerken maken. In deze handmatige stand moet je alle instellingen zelf instellen. Daarnaast is het van belang dat je de camera op statief of een andere stabiele ondergrond hebt staan. En als je het écht goed wilt aanpakken, zou ik een afstandsbediening adviseren, om zo te voorkomen dat er beweging in je beeld komt wanneer je de ontspanknop indruk.

Gebruiken bij bijvoorbeeld: nachtfotografie en lightpainting

Online oefenen met diafragma, sluitertijd en ISO

Ben je nog een beetje huiverig om zelf met de handmatige standen aan de slag te gaan? Met een online tool kun jij spelen met de verschillende instellingen en zie je direct wat dit doet in je foto. De website simuleert de uitkomst van bijvoorbeeld een lange sluitertijd of een grote diafragma opening. Je kunt zelfs een challenge aangaan om te zien of je de kennis ook in de praktijk kunt uitvoeren. Erg leuk en handig!

Lees verder: Online oefenen met diafragma, sluitertijd en ISO

Als het goed is weet je nu precies wat de mogelijkheden zijn binnen de verschillende handmatige standen op je camera. In welke stand fotografeer jij het liefste? Ik gebruik voornamelijk de A-stand (diafragma voorkeur) veel in alledaagse situaties.