Fotografie basiskennis | Sluitertijd & beweging

Vandaag is het tijd voor artikel drie in de serie ‘fotografie basiskennis’. Het eerste artikel over de handmatige standen op je camera en in het tweede artikel las je alles over het diafragma. Vandaag is het tijd voor de sluitertijd! Net als het diafragma een belangrijke factor om je foto precies zo te maken zoals jij hem wilt hebben. Lees mee!

Wat is de sluitertijd?
De sluitertijd is de tijd die aangeeft hoe lang je diafragma open staat waardoor er licht op je sensor valt. In die tijd word de foto dus gemaakt. Hoe langer de sluitertijd is (en je diafragma open staat) hoe meer licht er binnen komt. Binnenshuis of ’s avonds als het donker is heb je dus over het algemeen een langere sluitertijd nodig dan wanneer je buiten bent en de zon schijnt. Door dit zelf in te stellen heb je meer controle over het resultaat van je foto.

Het diafragma staat dus altijd in verband met je sluitertijd. Die twee (en de ISO, maar daar kom ik later nog op terug) zorgen dus voor een goede belichting in je foto.

Wat betekenen de getallen?
De getallen die je op je display ziet variëren vaak van 1/4000e seconde tot 30 seconden. Hoe kleiner het getal (in dit geval dus 1/4000e seconde) hoe korter je sluiter open staat om licht op te vangen. Bij een getal van meerdere seconden duurt het dus vrij lang voordat je foto gemaakt wordt. Deze getallen zijn heel belangrijk omdat je niet wilt dat je foto’s bewogen worden.

Wat heeft de sluitertijd met beweging te maken?
Het lastigste aan de sluitertijd is dat het meteen effect heeft op bewegingen. Beweging van jezelf tijdens het maken van de foto, maar ook beweging van alles dat op de foto komt. Voor het fotograferen van een voorbij rijdende fietser heb je dus een snellere sluitertijd nodig dan een bloemetje op een windstille dag.

Wat moet ik dan instellen om geen bewogen foto’s te krijgen?
Dat is een lastige vraag aangezien dit bij iedere foto anders is. Wel is er een soort ‘regel’ wanneer je uit de hand kunt fotograferen zonder zelf voor bewegingsonscherpte te zorgen. De regel is dat de sluitertijd dan gelijk of korter moet zijn dan je brandspuntafstand. Bij een 50mm lens kun je dus tot ongeveer 1/50e seconde uit de hand fotograferen, terwijl dit bij een telelens van 200mm pas vanaf 1/200e seconde is.

Deze regel heeft het dus alleen maar over de bewegingen die je zelf maakt en NIET over de bewegingen van het onderwerp dat je op de foto zet. Wanneer je bewegende objecten gaat fotograferen zul je een nog snellere sluitertijd moeten kiezen óf je camera moeten meebewegen. Als je je camera namelijk op dezelfde snelheid ‘meetrekt’ met de fietser die voorbij komt dan zul je zien dat de fietser scherp is terwijl de achtergrond bewogen is. Dit geeft een heel gaaf effect, maar is niet iets dat je meteen lukt omdat het heel precies moet gaan.

Spelen met sluitertijd!
Nu denk je misschien, waarom zet ik mijn sluitertijd überhaupt wel eens laag als dit alleen maar bewogen foto’s oplevert? Omdat er ook veel leuke onderwerpen zijn om met lange sluitertijd vast te leggen!

Stel je staat bij een mooie waterval. Dan kun je er voor kiezen om die met een korte sluitertijd te fotograferen zodat je ieder waterdruppeltje scherp in beeld hebt, maar je kunt ook kiezen om je statief mee te nemen (of je camera op een stabiele ondergrond te leggen) en de sluiter lekker lang open te laten staan. Je ‘bevriest’ je foto dan niet maar krijgt hele zachte stromingen van het water te zien.

Sluiter 30 seconden open laten staan terwijl een trein aan kwam rijden en stil bleef staan.

Bij vuurwerk kun je je sluiter ook lang open laten staan, zo krijg je meerdere pijlen in één foto!

Hopelijk heb ik je wat kunnen (bij)leren over de sluitertijd van je camera en hoe je er mee om kunt gaan. Het is voornamelijk een kwestie van oefenen en gevoel krijgen voor welke tijden je het beste in welke situaties kunt kiezen. Succes! En als je vragen hebt, stel ze gerust in de comments.