Ruis in je foto: voorkomen en verwijderen

Ruis in je foto kan erg irritant zijn. Maar wat is ruis eigenlijk? En hoe kun je het zo veel mogelijk voorkomen? In dit artikel ontdek je hoe je het beste kunt fotograferen om zo min mogelijk last te hebben van ruis.

Zoals je misschien wel weet fotografeer ik regelmatig in het theater. Een donkere omgeving waarbij ik vaak mijn camera in een hoge ISO-waarde moet zetten om mijn foto’s goed te belichten. Ruis is voor mij dus zeker geen onbekend ‘probleem’. Inmiddels kan ik er goed mee overweg om het zo veel mogelijk te voorkomen. En als het niet te voorkomen valt, dan kun je het altijd nog een stuk verwijderen in bijvoorbeeld Photoshop of Lightroom.

Wat is ruis in een foto?

Stel je voor: je hebt een foto gemaakt en je ziet allemaal kleine stipjes of korreltjes over je beeld verspreid. Dat is ruis in je foto. Ruis ontstaat in digitale fotografie door de lichtgevoeligheid van de sensor in je camera. Als je foto’s maakt bij weinig licht of met een hoge ISO-waarde, moet je camera harder werken om het beeld vast te leggen. En dat kan leiden tot korrelige foto’s. Er zijn twee soorten ruis die je kunt tegenkomen: kleurruis en helderheidsruis.

Kleurruis

Dit type ruis voegt vreemde, gekleurde puntjes toe aan je foto’s. In plaats van een mooie egale kleur, zie je allemaal rode, groene of blauwe spikkeltjes die er niet thuishoren. Je zit dit het beste in donkere delen van je foto. Het lijkt een beetje alsof er op je foto gestrooid is met digitale confetti.

Helderheidsruis

Dit type ruis heeft, zoals de naam al zegt, invloed op de helderheid van je foto. Deze ruis zorgt ervoor dat de pixels niet consequent worden belicht. De ene pixel is lichter of donkerder dan de andere, wat resulteert in een korrelig effect. Het maakt je foto’s minder glad en kan details minder scherp maken. Ook dit type ruis zie je het beste in donkere of schaduwrijke delen.

Hoe kun je ruis voorkomen of tegengaan?

Gelukkig zijn digitale camera’s de afgelopen jaren enorm vooruitgegaan qua kwaliteit als het over ruis gaat. En ook de fotobewerkingsprogramma’s zijn beter geworden in het verwijderen. Dus je hoeft je nu een stuk minder druk te maken om ruis in je foto’s.

Toch is voorkomen altijd beter dan genezen. Dus lees vooral deze tips door zodat jij ruis zo veel mogelijk kunt tegengaan in je fotografie. Hiervoor is kennis van de belichtingsdriehoek wel handig, dus lees ook zeker eens ‘Wat is de belichtingsdriehoek in fotografie?‘ voor meer informatie.

1. Lagere ISO-waarde

Zoals je hebt kunnen lezen is de hoeveelheid ruis in je foto is afhankelijk van je ISO waarde. Hoe hoger het getal, hoe meer ruis. Het doel is dus om je ISO-waarde zo laag mogelijk te houden wanneer je gaat fotograferen. Bij iedere camera is het punt waarop de ruis storend wordt anders, maar meestal is 800 of 1600 ongeveer het omslagpunt. Experimenteer hiermee met jouw camera.

2. Groter diafragma

Door de diafragma-opening te vergroten (bijvoorbeeld op F/3.5 in plaats van F/11) valt er meer licht op je sensor. Hierdoor hoeft je sensor minder lichtgevoelig te zijn en dus kun je een lagere ISO-waarde instellen. Hoe groter het diafragma (klein F-getal) hoe makkelijker het is om ruis te voorkomen. Let wel op: door je grotere diafragma-opening wordt een kleiner deel van je foto scherp en kun je bokeh krijgen.

3. Langere sluitertijd

Ook met het instellen van de sluitertijd kun je ruis in je foto verminderen of voorkomen. Hoe langer je je sluiter open laat staan, hoe lager je je ISO-waarde kun instellen. Fotografeer je een beeld zonder beweging erin? Dan kun je een statief gebruiken zodat je geen bewegingsonscherpte in je foto krijgt. Fotografeer je mensen, dieren of andere bewegende elementen? Dan is het even experimenteren hoe snel de sluitertijd moet zijn om geen bewogen foto’s te krijgen.

4. Meer licht

Wil je niets aanpassen aan je instellingen? Dan is er nog maar 1 andere manier waarop je ruis tegen kunt gaan. En dat is zorgen voor meer licht. Zet je model dichter bij een raam, doe verlichting aan, gebruik een daglichtlamp of flitser als het nodig is… alleen op die manier kun je de instellingen houden zoals ze zijn en toch een lagere ISO-waarde mogelijk maken.

5. Lichtere achtergrond

Wist je dat ook de achtergrond van je foto veel invloed heeft op het licht en dus op de ruis? Een donkere achtergrond vraagt automatisch om meer lichtgevoeligheid dan een lichte achtergrond. Soms kan een stukje verschuiven dus al een groot verschil maken in je instellingen voor een goede belichting. Puur omdat de achtergrond dan helderder is. Probeer het eens uit!

Ruis uit je foto verwijderen met Photoshop of Lightroom

Is het je niet gelukt om ruis te voorkomen tijdens het fotograferen? Dan kun je ruis uit je foto proberen te verwijderen met verschillende programma’s voor fotobewerking. Denk aan software zoals Photoshop of Lightroom. Maar ook aan gratis varianten zoals Photopea, RawTherapee of een voordeliger programma genaamd Luminar Neo.

Ruisreductie zorgt ervoor dat de ruis minder zichtbaar wordt maar probeert de details en scherpte in je foto te behouden.

Ruis uit RAW foto’s verwijderen

Wanneer je je foto’s in RAW hebt gemaakt heb je de beste mogelijkheden om ruis te verwijderen. Dit kan bijvoorbeeld met Camera RAW in Photoshop, of met de ruisreductie tool in Adobe Lightroom. Deze werken sinds kort met AI, waardoor ze nog beter zijn geworden in het behouden van de belangrijke details. Zeker in gezichten kon deze weleens verdwijnen wanneer je de ruisreductie te sterk toepaste.

Ruis uit JPG foto’s verwijderen

Wil je ruis uit je JPG foto’s verwijderen? Ook daar zijn verschillende mogelijkheden voor. De kunstmatige intelligentie werkt helaas niet op deze foto’s. Maar je kun wel de handmatige ruisreductie gebruiken voor je foto’s. Daarnaast vind je in Photoshop of soortgelijke gratis software vaak ook filters die ruis onderdrukken.

Ruis in je foto is niet fijn, maar hopelijk begrijp je nu waar het vandaan komt én wat je er aan kunt doen om het tegen te gaan. Heb je toch nog ruis in je foto’s omdat je het simpelweg niet altijd kunt voorkomen? Dan weet je nu ook hoe je het het makkelijkste kunt verwijderen. Veel plezier met fotograferen!