10x tips – mooie zonsondergang fotograferen

Een mooie zonsondergang fotograferen is nog niet zo makkelijk. Kies de juiste instellingen zoals het diafragma en de sluitertijd, wel of geen statief gebruiken, hoe komen de kleuren het beste over? In dit artikel geef ik je alle tips om die prachtige zonsondergang goed op de foto te zetten!

Mooie zonsondergang fotograferen met deze tips!

Zonsondergangen zijn er het hele jaar, maar zeker in de zomer genieten we hier extra van. Aan het strand, op een dakterras, tussen de weilanden of op je vakantiebestemming. Zo’n lucht vol spectaculaire kleuren is prachtig om te zien, maar dit goed vastleggen op foto is niet altijd even makkelijk.

De uitdaging ligt in het fotograferen van de veranderende lichtomstandigheden. Terwijl de zon ondergaat, veranderen de kleuren en intensiteit van het licht erg snel. Dit zorgt voor zowel technische als creatieve uitdagingen. Goede voorbereiding en timing zijn belangrijk om dat perfecte shot te maken. En daar helpt dit artikel je bij!

Met welke camera je aan de slag gaat is niet heel belangrijk. Je kunt zowel met een smartphone als met een systeemcamera of spiegelreflexcamera mooie foto’s van zonsondergangen maken. En natuurlijk ook met alles wat er tussenin zit. In dit artikel geef ik je wat handvaten voor als je de ondergaande zon gaat fotograferen. Waar heb jij de mooiste zonsondergang gezien?

1. Juiste belichting voor zonsondergang

Het belangrijkste bij iedere foto is de juiste belichting. En dit heeft alles te maken met de instellingen die je gebruikt. Wanneer je alle instellingen automatisch zet, wil je camera je foto altijd ‘gemiddeld’ belichten. Dit wil zeggen dat er zo weinig mogelijk zwart en wit in de foto zit, maar zoveel mogelijk gemiddelde tinten. Wanneer je met zonsondergang tegen de zon in fotografeert bestaat snel de kans dat je foto te licht wordt. Hierdoor komen kleuren niet goed over en krijg je uitgebleekte stukken.

Kijk dus goed naar je instellingen en naar het resultaat dat het geeft. De ‘juiste’ belichting volgens je camera, hoeft niet de juiste belichting voor jouw foto te zijn. Belicht dan je foto wat onder door een kortere sluitertijd te kiezen, je diafragma naar een groter getal te zetten óf je ISO waarde naar een kleiner getal te zetten. Je zult zien dat een foto die je maakt terwijl je iets onderbelicht net wat meer kleur geeft aan de lucht!

2. Zonsondergang fotograferen met stralende kleuren

Eén van de belangrijkste elementen bij een zonsondergang is de kleur. De mooie oranje, rode, roze en paarse tinten die de lucht in vuur en vlam zetten. Die kleuren die je ziet, wil je ook overbrengen in je foto. De meeste mensen fotograferen met automatische witbalans. En dat is 9 van de 10x ook een prima optie!

Maar voor een écht stralende zonsondergang foto kun je de witbalans beter nog wat aanpassen. Door deze handmatig wat warmer te maken komen de kleuren nog net wat beter over. Een ‘warmere’ witbalans voegt meer oranje en gele tinten toe, terwijl een ‘koelere’ witbalans juist blauwere tinten benadrukt. Stel de witbalans handmatig in op ongeveer 6000-7000K voor warmere kleuren bij het fotograferen van zonsondergangen.

Fotografeer je in RAW? Dan kun je dit ook prima achteraf doen. In Adobe Camera RAW of Adobe Lightroom heb je twee balkjes om de ’temperatuur’ en ‘kleur’ mee te regelen. Zo maak je je foto net wat warmer voor die stralende zonsondergang kleuren.

Op diverse camera’s zitten ook voorgeprogrammeerde scènes. Meestal is er ook een scene voor zonsondergangen en zonsopkomsten. In die scene is de witbalans vaak al anders ingesteld voor nog meer warme kleuren en extra verzadiging.

3. Creëer diepte in je foto

Een foto van alleen de lucht is leuk, maar je foto wordt pas echt interessant wanneer je ook iets doet met de voorgrond. Zo krijg je diepte in je zonsondergang foto en vertel je meer een verhaal. Je kunt de voorgrond gebruiken om mensen, gebouwen of planten als silhouet af te beelden wanneer je echt tegen de zon in fotografeert. Of je gebruikt deze elementen voor een mooie compositie terwijl de zon vanaf een andere kant schijnt.

Wat je ook doet, het is altijd goed om te denken in lagen. De zonsondergang is dan de achterste laag. En hoe meer ‘lagen’ je toevoegt, hoe meer diepte je beeld krijgt. Denk aan een leuk strandhuisje als middelste laag en wat bloemetjes op de voorgrond. Maak ook gebruik van leidende lijnen die richting de horizon wijzen, zoals een pier of een pad door een weiland. Deze helpen om de kijker door de foto te leiden en zorgen voor meer dynamiek in de compositie.

Op deze manier hoef je ook niet altijd de zonsondergang scherp te fotograferen. Je kunt heel goed de mooie gekleurde lucht gebruiken als onscherpe achtergrond in je foto. De warme kleuren zorgen voor een heel ander gevoel in je foto dan wanneer je diezelfde foto overdag zou maken.

4. Gebruik filters voor een goede belichting van de lucht

Maak jij weleens gebruik van filters voor je lens? Met zonsondergang zou je die goed kunnen gebruiken! Denk bijvoorbeeld aan een grijsverloopfilter. Met een grijsverloopfilter verander je de belichting tussen de lucht en de rest van je foto. En op die manier is de balans in je foto vaak stukken beter. Je voorkomt namelijk dat de voorgrond te donker wordt als je de lucht goed belicht en andersom.

Zo’n filter is verkrijgbaar in allerlei soorten en maten voor ieder objectief. Je schroeft deze net als bijvoorbeeld een UV-filter en polarisatiefilter op je lens. Je hebt ook systemen waarmee je een houder op je lens schroeft en vervolgens filters hierin kunt schuiven. De zonsondergang fotograferen met een grijsverloopfilter zou ik zeker aanraden. En vergeet ook niet dat accessoires zoals afstandsbedieningen of draadontspanners handig zijn bij langere sluitertijden.

5. Langere sluitertijd bij het fotograferen van de zonsondergang

Die harde lijnen van dramatische wolken in je foto zijn mooi, maar het is ook leuk om eens te experimenteren met een langere sluitertijd bij zonsondergang fotografie. Hierdoor krijg je weer hele andere soort foto’s. Niet alleen de wolken in je foto zullen (als er wind staat tenminste) veranderen in kleurrijke sluiers in de lucht. Maar ook je voorgrond zal veranderen. Denk aan een zee die plotseling helemaal stil is als een spiegel. Of lichtstrepen door voorbijrijdende auto’s.

Bij een lange sluitertijd moet je wel fotograferen vanaf statief. Of je zet je camera op een andere stevige ondergrond mocht je geen statief tot je beschikking hebben. Als je camera beweegt tijdens de tijd dat de sluiter open staat, dan zal je foto niet scherp worden. Daarom is het altijd goed om een onderwerp in je foto te hebben wat vast staat en wat dus scherp wordt in je foto. De zee en de lucht bewegen, dus een vuurtoren kan bijvoorbeeld goed hiervoor dienen. Maar ook een steen in het water of een strandhuisje zijn voorbeelden van die elementen. Bloemen en planten niet, die bewegen door de wind en zijn dus nooit 100% scherp bij een lange sluitertijd.

Een lange sluitertijd is niet altijd mogelijk wanneer er veel licht is. Zet je diafragma op een groot F-getal (kleine opening), zet je ISO op 100 (of lager als dat kan) en kijk wat je met de sluitertijd kan doen voordat je je foto te licht maakt. Is het niet voldoende? Dan zijn er grijsfilters. Deze werken op dezelfde manier als grijsverloopfilters, je schroeft ze dus op je camera. Maar in tegenstelling tot de grijsverloopfilter blijft de balans in je foto gelijk. je hebt alleen meer licht nodig om de foto goed te belichten. En dus gaat je sluitertijd omhoog! Ideaal om toch die foto te maken met bijv. 30 seconden sluitertijd zonder dat je foto overbelicht is. Ziet het eigenlijk als een soort zonnebril voor je objectieven.

6. Zie de zon schijnt door de bomen, tegenlicht

Zo’n grote oranje bol op je foto is mooi, maar is zeker niet noodzakelijk voor een mooi foto met zonsondergang. Je kunt de zon ook prima verbergen achter de takken van een bom, een gebouw of achter een ander object in je foto. Op die manier krijg je wel het effect van het felle tegenlicht maar dan wat afgezwakt. Dit kan helpen om lens flare (lichtvlekken) te minimaliseren en zorgt voor een meer gebalanceerd contrast. Ik ben persoonlijk groot fan hiervan en gebruik het niet alleen met zonsondergang. De zon verbergen maar toch met tegenlicht fotograferen doe ik de hele dag door!

Door vooraf te weten waar de zon onder gaat, kun je ook beter plannen hoe je foto eruit komt te zien. Er zijn verschillende apps die je kunnen helpen bij het plannen van je zonsondergangsfoto, zoals Photopills. Deze apps laten precies zien waar en wanneer de zon ondergaat, zodat je jouw foto op het perfecte moment kunt maken. Deze tools zijn ideaal wanneer je een specifieke compositie voor ogen hebt. Deze en meer apps vind je in het artikel dat ik schreef met 7 handige fotografie apps! Neem dus zeker even een kijkje.

7. Wolken fotograferen tijdens zonsondergang

Een zonsondergang fotograferen met heldere lucht is vaak niet zo bijzonder. Je krijgt dan minder kleur en de zon is heel fel. Wolken zorgen voor een dramatisch effect door het licht te verstrooien en extra kleur en diepte aan je foto toe te voegen. De zonsondergang fotograferen met een wolkenlucht geeft dus veel spectaculairdere foto’s!

De wolken zorgen voor contrast, diepte en dynamiek in je beeld. Een perfecte zomerdag staat dus niet altijd garant voor een mooie zonsondergang. Het zijn vaak de dagen die wat meer bewolkt zijn of waar af en toe een bui komt, waar je ’s avonds kans hebt op een écht mooie zonsondergang. Maak dus gebruik van weer-apps om te voorspellen wanneer de ideale omstandigheden zijn voor het fotograferen van een prachtige zonsondergang.

8. Zon in de rug tijdens de zonsondergang

Je hoeft helemaal niet tegen de zon in te fotograferen om een mooi zonsondergang op de foto te zetten. Met de zon in de rug krijg je juist ook mooie beelden. De lucht aan de kant van het Oosten kan soms nog kleurrijker zijn dan die waar de zon ondergaat. Dit komt omdat het licht wordt gereflecteerd door de wolken en de atmosfeer, wat voor zachte en levendige kleuren zorgt. Draai dus af en toe om om te zien hoe het uitzicht aan de andere kant is. Het zal je soms verbazen!

Probeer ook te experimenteren met de regel van derden voor de compositie, waarbij je de horizon laag in beeld zet om meer van de kleurrijke lucht te vangen. Als je met de zon in de rug fotografeert moet je wel uitkijken voor je eigen schaduw. Met een ondergaande zon worden schaduwen langer, de kans dat je je eigen schaduw ergens in beeld hebt staan is groot. Houd hier dus rekening mee!

9. Wees geduldig

Is de zon onder? Pak dan niet meteen je spullen om te vertrekken. Juist in de periode nadat de zon is verdwenen, kleurt de lucht vaak nog feller van kleur! Het wordt langzaam donkerder waardoor de kleuren ook beter zichtbaar zijn. Dit staat bekend als het blauwe uur, een periode waarin de lucht diepe blauw- en paarstinten krijgt. Dit is een perfect moment voor langere sluitertijden om zo een dromerige sfeer te creëren. Wacht dus nog even geduldig.

Wees voorbereid op onverwachte veranderingen in de lucht die nog interessanter kunnen zijn dan de zonsondergang zelf. Timing is één van de belangrijkste elementen bij fotografie. Een half uur verschil kan je foto van ‘goed’ naar ‘perfect’ krijgen. Trek er dus wat tijd voor uit bij het zonsondergang fotograferen.

10. Bewerk je foto’s na voor optimaal resultaat

Persoonlijk vind ik dat fotobewerking een onderdeel is van fotografie. Bij mij gaat geen enkele foto onbewerkt de deur uit. Niet om de foto rigoureus aan te passen, maar om deze net wat te verbeteren. Soms wat meer of minder contrast. Soms wat aanpassing in de helderheid of de horizon rechtzetten als deze net niet recht is. Deze kleine bewerkingen hebben een groot effect op het eindresultaat. Daarom fotografeer ik altijd in RAW. RAW-bestanden behouden veel meer informatie dan JPEG, wat betekent dat je meer speelruimte hebt bij het bewerken zonder kwaliteitsverlies. Bewerkingen doen zijn dan stukken eenvoudiger en de kwaliteit veel beter!

Hoe veel je ook kunt doen met programma’s als Adobe Photoshop en Lightroom, toch moet je originele foto al goed zijn. Zonder goede basis kun je met alle wil van de wereld geen goed eindresultaat krijgen. Zorg er dus altijd voor dat je foto scherp is, niet gewogen is en goed is belicht.

De zonsondergang fotograferen kan dus op heel veel manieren. Er is niets goed of fout, dus ga lekker aan de slag met je eigen ideeën. Zoek bijzondere standpunten, werk ideeën uit en laat je creativiteit z’n werk doen. Veel plezier!