Ken je de term Exposure Value (ook wel belichtingswaarde of lichtwaarde genoemd) al? In dit artikel ontdek je precies wat dit begrip inhoudt en hoe je het kunt toepassen bij de belichting van je fotografie.
Wat is Exposure Value in fotografie?
Exposure Value (EV) is een basis begrip in de fotografie. Kort omschreven drukt het de hoeveelheid licht uit die de sensor of film van de camera bereikt. Hiervoor combineert het verschillende componenten: diafragma, sluitertijd en ISO-waarde. En zo helpt het fotografen om de gewenste belichting voor hun foto’s te krijgen. Het is dus handig om als fotograaf te begrijpen wat EV is omdat je dan weloverwogen beslissingen kunt maken over instellingen.
Lees ook: Wat is een stop in fotografie?
Componenten van de belichtingswaarde
Zoals hierboven al aangegeven bestaat Exposure Value uit drie componenten:
1. Diafragma: Diafragma verwijst naar de grootte van de lensopening van de camera. Het wordt gemeten in F-stops, waarbij lagere waarden (bijv. f/1.8) staan voor grotere openingen en hogere waarden (bijv. f/16) voor kleinere openingen. Een groter diafragma laat meer licht door, terwijl een kleiner diafragma minder licht door laat.
2. Sluitertijd: De sluitertijd bepaalt hoe lang de sensor of film van de camera wordt blootgesteld aan licht. De sluitertijd wordt gemeten in seconden of fracties van seconden (bijv. 1/1000s). Een kortere sluitertijd zorgt ervoor dat er minder licht op de sensor valt, terwijl een langere sluitertijd meer licht doorlaat.
3. ISO-gevoeligheid: ISO meet de gevoeligheid van de sensor voor licht. Lagere ISO-waarden (bijv. ISO 100) resulteren in minder gevoeligheid en vereisen meer licht voor een goede belichting. Hogere ISO-waarden (bijv. ISO 1600) maken de sensor gevoeliger voor licht, maar kunnen ruis introduceren.
De EV-schaal
De belichtingswaardeschaal (Exposure Value Scale) is een numeriek systeem dat fotografen helpt bij het afstemmen van verschillende combinaties van diafragma, sluitertijd en ISO-gevoeligheidsinstellingen om een correcte belichting te krijgen. De schaal loopt meestal van -2 EV (onderbelicht) tot +2 EV (overbelicht), waarbij 0 EV staat voor een goed belichte foto.
Elke stap op de EV-schaal vertegenwoordigt een verdubbeling of halvering van de hoeveelheid licht die de sensor bereikt. Als je bijvoorbeeld van EV 0 naar EV +1 gaat, komt er twee keer zoveel licht op de sensor, wat resulteert in een
helderder beeld. Omgekeerd, van EV 0 naar EV -1 vermindert het licht met de helft, wat leidt tot een donkerder beeld.
Praktische toepassingen van Exposure Value
Nu je begrijpt wat de belichtingswaarde in fotografie inhoudt, kun je het gaan toepassen in de praktijk. Hieronder noem ik drie technieken waarbij deze kennis van pas komt.
Belichtingscompensatie
EV helpt fotografen om de belichting aan te passen in situaties waarin de automatische instellingen van de camera niet het gewenste resultaat opleveren. Bijvoorbeeld, in een sneeuw scène kan de camera het beeld onderbelichten door de heldere sneeuw. Door de EV-waarde te verhogen, kan de fotograaf dit corrigeren en de scène vastleggen zoals bedoeld.
Exposure Bracketing
Belichtingsseries bestaan uit het maken van meerdere opnamen van dezelfde scène met verschillende EV-waarden. Deze techniek wordt vaak gebruikt in situaties met een hoog contrast, zoals landschappen met zowel een heldere hemel als een donkere voorgrond, om ervoor te zorgen dat ten minste één opname de ideale belichting heeft.
Daarnaast kun je deze reeks aan belichtingen stapelen tot één foto. Dit heet ‘Exposure Stacking’ en hiermee combineer je meerdere belichtingen in 1 beeld. Ook dit werkt het beste in situaties met hoog contrast.
Handmatige belichtingsregeling
Veel gevorderde fotografen fotograferen het liefst in de handmatige modus. Hierbij stellen ze handmatig het diafragma, de sluitertijd en de ISO in op basis van hun kennis van Exposure Value (belichtingswaarde) en het creatieve effect dat ze willen bereiken.
Exposure Value en creatieve controle
Inzicht in Exposure Value stelt jou als fotograaf in staat om je creativiteit te uiten door de belichting te manipuleren voor artistieke doeleinden. Bijvoorbeeld:
1. Ondiepe scherptediepte: Een groot diafragma (lage EV) kan een ondiepe scherptediepte creëren, waardoor het onderwerp wordt geïsoleerd van de achtergrond.
2. Bewegingsonscherpte: Lange belichtingen met een lange sluitertijd (lage EV) kunnen boeiende bewegingsonscherpeffecten creëren, zoals zijdeachtige watervallen of lichtflitsen.
3. Fotograferen bij weinig licht: Bij weinig licht kun je met een hogere ISO (hoge EV) uit de hand fotograferen zonder flitser.
EV en lichtmeting
De meeste moderne camera’s hebben ingebouwde lichtmeters die helpen bij het bepalen van de juiste EV voor een scène. Verschillende meetstanden, zoals evaluatieve, centrum-gewogen en spotmeting, meten het licht anders en kunnen de voorgestelde EV beïnvloeden. Fotografen kunnen belichtingscompensatie gebruiken om de voorgestelde instellingen van de camera te verfijnen.
Conclusie
Samengevat is de belichtingswaarde (EV) een essentieel concept in de fotografie dat de wisselwerking tussen diafragma, sluitertijd en ISO-gevoeligheid kwantificeert om de gewenste belichting voor een beeld te bereiken. Inzicht in EV stelt fotografen in staat om creatieve controle te krijgen over hun foto’s, belichtingsaanpassingen te maken en scènes nauwkeurig vast te leggen in verschillende lichtomstandigheden. Het beheersen van EV is essentieel voor fotografen die hun vaardigheden willen verbeteren en boeiende foto’s willen maken.
Gastblog – geschreven door John Thomassen en bewerkt door Fotografille.nl.
John Thomassen is een gepensioneerd luchtvaarttechnicus en hobbyfotograaf die na zijn Marine carrière als docent les heeft gegeven aan onderhoudstechnici in de burger- en militaire luchtvaart. De technische kant van de fotografie heeft dan ook zijn interesse. Hier schrijft hij graag over om het voor een breeder publiek begrijpelijker te maken.
