Zelfportret fotografie: maak creatieve foto’s van jezelf

Wil jij eens een zelfportret maken? Fotografie is hier een perfect medium voor. Laat je creativiteit stromen, pak je camera en ga aan de slag! In dit artikel deel ik mijn tips en tricks voor het maken van toffe foto’s van jezelf. 

Wist je dat ik op Fotografille ben gestart met het delen van zelfportretten? Ik had mezelf uitgedaagd om een fotoproject te doen. En zodoende maakte ik een jaar lang iedere week een zelfportret. Was het veel en vermoeiend? Jazeker, maar ik heb er ook veel van geleerd! En al die tips rondom het maken van foto’s van jezelf, deel ik graag met je in dit artikel.

Wat is een zelfportret?

Een zelfportret is een kunstwerk waarin de kunstenaar zichzelf heeft afgebeeld. Dit kan gedaan worden in allerlei soorten kunstvormen, van schilderijen tot beeldhouwwerken en van tekeningen tot fotografie! 

Het moment waarop het zelfportret wordt gemaakt is vaak belangrijk voor de sfeer en emotie van het kunstwerk. Ben je enorm blij, dan zul je sneller een vrolijk zelfportret maken dan wanneer je kampt met verdriet of woede. Het is dus een momentopname dat visueel wordt gemaakt. Anders dus dan het maken van een selfie.

In de kunstgeschiedenis zijn er vele beroemde zelfportretten gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan schilderijen van Vincent van Gogh, Rembrandt van Rijn en Frida Kahlo. Maar ook de fotografische zelfportretten van o.a. Cindy Sherman zijn wereldberoemd.

Zelfportret maken? Dit heb je nodig!

Voordat je aan de slag gaat met het maken van een zelfportret, is het belangrijk om alles bij de hand te hebben. Want naast je camera zijn er nog wat handige accessoires die je kunt gebruiken om het fotograferen een stukje makkelijker te maken. En voorbereiding is het halve werk!

Camera

Als je aan de slag gaat met zelfportret fotografie heb je uiteraard een camera nodig. Dit kan de camera van je smartphone zijn, maar in dit artikel ga ik uit van een spiegelreflex of systeemcamera. Heeft jouw camera een uitklapbaar LCD scherm dat naar de zijkant draait? Dat is ideaal voor het maken van zelfportretten! Hier kom ik later in het artikel op terug.

Statief

Een statief is handig om je camera stevig neer te kunnen zetten. Daarnaast kun je hiermee je camera precies zo positioneren als jij voor ogen hebt. Qua hoogte, qua hoek en ook verticaal. Dat maakt het maken van een zelfportret een stukje eenvoudiger.

Afstandsbediening

Er zijn verschillende manieren om het zelfportret te kunnen fotograferen. Bijvoorbeeld met de self timer op de camera. Maar het makkelijkste is om een afstandsbediening te gebruiken. Dit kan een draadloze afstandsbediening zijn die op infrarood werkt. Of je gebruikt je smartphone met daarop de app van je cameramerk. Het voordeel hiervan is dat je dan op je telefoon meestal kunt zien wat de camera ziet. Zo weet je zeker dat je in beeld bent en kun je op de juiste plek scherpstellen.

Optioneel: laptop

Het is mogelijk om je camera aan een laptop te koppelen wanneer je gaat fotograferen. Dit noemen ze ‘tethered fotograferen’ en iedere foto die je maakt verschijnt vervolgens op het scherm van je laptop. Dit doe je door de camera met een USB kabel te verbinden met je laptop. Daarnaast heb je software nodig zoals Adobe Lightroom of CaptureOne. Het voordeel hiervan is dat je de laptop zo kunt neerzetten dat je ziet wat je doet. Zo hoef je niet telkens naar je camera te lopen om te zien hoe het eruit ziet op beeld. 

Wat voor soort zelfportret wil je maken?

Een zelfportret maken kan op veel verschillende manieren. Wil je gewoon een leuke foto van jezelf voor op social media? Of wil je een bepaalde emotie uitbeelden? Wil je een beautyportret maken of speelt de omgeving een belangrijke rol in je foto?

Denk vooraf goed na over het zelfportret dat je voor ogen hebt. Desnoods ga je online op zoek naar inspiratie. Dat helpt je vast om op ideeën te komen! Het is altijd makkelijker om iets na te maken en daar je eigen draai aan te geven, dan een compleet nieuw idee te bedenken. Heb je een idee? Denk dan na over de volgende onderdelen:

Make-up of grime

Staat of valt jouw concept met goede make-up of grime? Dan is het handig om hier al eens op te oefenen voordat je het zelfportret gaat maken. Je kunt het zelf doen, maar je kunt je make-up natuurlijk ook laten doen door iemand anders! Houd er rekening mee dat make-up vaak minder opvalt op foto’s dan in het echt. Wil je dat je make-up goed zichtbaar is op je zelfportret, zet het dan extra zwaar aan.

Kleding

Ook kleding kan een belangrijk onderdeel zijn van jouw zelfportret. Denk bijvoorbeeld aan de prachtige foto’s van vrouwen in wapperende jurken op prachtige locaties in de natuur. Als je zoiets wilt bereiken, moet je zorgen dat je hier de juiste kleding voor meeneemt. Maar ook bij een ‘gewoon’ portret doet kleding veel. Denk dus na over kleur, patronen, vormen en materialen.

Welke achtergrond of omgeving?

Kleuren spelen een belangrijke rol bij het bepalen van de sfeer van je foto, net als de omgeving waarin je jezelf fotografeert. Een neutrale witte of grijze muur is altijd goed als achtergrond. Wil je iets meer uitpakken, gebruik dan bijvoorbeeld een groot stuk gekleurd karton of een mooie lap stof als achtergrond. 

Heb je een specifieke locatie in gedachten? Bijvoorbeeld een plekje in een bos? Bezoek deze dan al een keertje zonder al je spullen mee te nemen. Dan weet je precies hoe het licht daar is op dat tijdstip van de dag. 

Belichting van je foto

Daglicht is vaak een goede én makkelijke keuze voor het maken van zelfportretten. Het is makkelijk omdat je er niets extra’s voor nodig hebt. Met daglicht kun je kiezen uit verschillende belichtingen:

• Frontaal licht: bijvoorbeeld voor een raam of met de zon pal in je gezicht.
• Zijlicht / strijklicht: wanneer het licht vanaf de zijkant door een raam valt of je in een hoek van de zon staat.
• Tegenlicht: als de lichtbron zich achter je bevindt

Gebruik desnoods een reflectiescherm om het licht nog wat te beïnvloeden. Bijvoorbeeld wanneer het zonlicht te hard is en je de schaduwen wat wilt opvullen.

Als je niet uitkomt met daglicht, kun je ook spelen met flitsers of andere soorten lampen. Zelfs een nachtlampje kan dienen als lichtbron, wees creatief en gebruik de middelen die je om je heen hebt staan. Zoals je ziet is voorbereiding het halve werk.

Stap voor stap een zelfportret fotograferen

Nu je weet wat je nodig hebt en waar je de foto gaat maken, kunnen we wat dieper ingaan op het maken van de foto’s. Want als je zelf fotograaf én model bent, dan is dat toch een stukje minder makkelijk. Hieronder deel ik alle stappen die je kunt doorlopen nadat je je camera op statief hebt gepositioneerd.

1. Instellen van je camera

Eén van de belangrijkste onderdelen voor een geslaagd zelfportret zijn de instellingen van je camera. Zonder de juiste instellingen is de kans groot dat je foto’s onscherp worden. Zelf gebruikte ik meestal de diafragma-voorkeuze stand (A of AV). Dit omdat ik van veel onscherpte in de achtergrond en mooie bokeh houd. Wil jij dit ook? Zet je diafragma dan op een zo’n klein mogelijk F-getal. In deze stand past de sluitertijd zich aan voor een goede belichting. Je kunt de ISO ook nog op automatisch zetten als je je hier geen zorgen om wilt maken.

Vervolgens komt het belangrijkste deel: scherpstellen. Heeft jouw camera gezichtsherkenning of eye-AF? Zorg dan dat dit geactiveerd is. Op die manier is de kans het grootste dat de camera automatisch op de juiste plek scherpstelt. Heb je dit niet? Zet dan het scherpstelvlak op het punt in beeld waar jij wilt gaan staan. Maak vervolgens een aantal testfoto’s met de afstandsbediening en kijk of je dit moet bijstellen.

2. Afstandsbediening gebruiken

Zoals ik al eerder aangaf is het gebruiken van een afstandsbediening echt een pre als je zelfportretten maakt. Met een afstandsbediening stel je namelijk pas scherp wanneer je voor de lens staat en op de ontspanknop drukt. Terwijl je anders vooraf al moet scherpstellen op de gok. Gebruik de app van je camera-merk op je telefoon en verbind deze met je camera om hem als afstandsbediening te kunnen gebruiken. Ideaal! Lukt dit niet? Dan zijn er ook genoeg universele draadloze afstandsbedieningen te koop die ook prima werken. 

3. De zelftimer instellen

De timerfunctie van je camera is een hele handige tool bij het maken van een zelfportret. Het geeft je namelijk de tijd om je afstandbediening uit beeld te leggen nadat je op de ontspanknop hebt gedrukt.

Op de meeste moderne camera’s kun je niet alleen de timer instellen qua tijd, maar ook aangeven hoeveel foto’s er daarna gemaakt worden. Handig, want zo hoef je niet iedere keer opnieuw je afstandsbediening erbij te pakken. 

4. LCD scherm kantelen of een spiegel gebruiken

Heb jij een camera waarbij je het LCD scherm naar buiten kunt klappen en 180 graden kunt draaien? Dat is ideaal voor het maken van zelfportret foto’s! Zo kun je namelijk zien wat er allemaal wel en niet op de foto komt. 

Kan jouw camera dit niet? En kun je ook je telefoon met camera-app niet gebruiken als voorbeeld? Probeer dan deze truc eens uit. Plaats je camera voor een spiegel en gebruik de spiegel om op het LCD scherm te kijken. Dit is wel een stukje lastiger, maar het is beter dan niets.

5. Welke lens gebruik je?

Er is geen specifieke lens die je het beste kunt gebruiken bij het maken van zelfportretten. De lens die je kiest is afhankelijk van het idee dat je voor je foto hebt. Wil je een portret maken? Dan is een portretlens zoals de 50mm F/1.8 of de 85mm F/1.8 erg geschikt. Wil je een weidsere foto maken met meer omgeving? Dan is een groothoeklens beter geschikt. 

Roei met de riemen die je hebt en gebruik de lens die voor jou het beste werkt. Dan komt het altijd goed! 

6. Fotograferen maar!

De instellingen van je camera staan goed, je hebt een afstandsbediening gekoppeld en alles staat goed gepositioneerd. Dan is het tijd om te gaan shooten! Een zelfportret fotograferen is echt een proces. Het zal zeker niet in één keer goed gaan, maar het is fijn om hiermee te experimenteren. Je hoeft geen rekening te houden met je model, want dat ben je zelf. Dus je kunt alle tijd nemen om aanpassingen te doen en dingen uit te proberen.

Bewerken van je zelfportret

Als je je foto’s op de computer hebt gezet, kun je het beste eerst een selectie maken. Soms maak ik wel 100 foto’s waar 2 of 3 geschikte zelfportretten uitkomen. Nu is het aan jou de vraag wat je eraan wilt bewerken. Zet je hem om naar zwart-wit? Of maak je hem heel contrastrijk? Speel wat met je foto en kijk wat je mooi vindt. Een aantal dingen die je kunt overwegen zijn:

• Spelen met de belichting
• Retoucheren van oneffenheden of storende elementen
• Bijsnijden van de compositie
• Rechtzetten van de horizon
• Kleurtinten aanpassen
• Verwerken van ideeën die je niet direct kon uitvoeren in de praktijk. 

Het maken van een zelfportret is een heel persoonlijk creatief proces. Je hoeft met niets en niemand rekening te houden en kunt er al je creativiteit en emotie in kwijt. Daarnaast is het super leerzaam qua fotografie! Hopelijk heb je iets al mijn tips. Ga aan de slag en wees geduldig wanneer het even niet zo gaat als je had gehoopt. Succes!