Vignettering in fotografie, je houdt ervan of je houdt er niet van. Maar wat is vignettering eigenlijk, en hoe kun je deze techniek op een slimme manier toepassen om je foto’s meer focus te geven? In dit artikel maak je kennis met alles rondom dit onderwerp, inclusief voorbeelden!
Wat is vignettering in fotografie?
Vignettering is het donkerder maken van de hoeken en randen van een foto. Dit wordt ook wel lichtafval genoemd Zo gaat de aandacht direct uit naar het onderwerp van de foto, dat meestal meer in het midden staat. Daarnaast leiden storende elementen aan de zijkant van de foto minder af omdat ze donkerder zijn.
De geschiedenis van vignettering
Vroeger, in analoge fotografie, was het de bedoeling dat een foto overal gelijkmatige belichting had. Vignettering bij de randen was daarom juist niet de bedoeling. Dit werd gezien als lichtafval en dit moest zo minimaal mogelijk zijn. Licht dat schuin op de sensor (of het rolletje) valt, is altijd minder sterk dan het licht dat er recht op valt. Dus de lens moet dit corrigeren. Lenzen werden hier uitgebreid op getest en beoordeeld. Je kon het namelijk niet makkelijk ongedaan maken.
Tegenwoordig is de digitale fotografie zo goed van kwaliteit dat er vrijwel geen vignettering meer voorkomt. Soms, bij een combinatie tussen een camera en een lens die niet helemaal voor elkaar bestemd zijn kun je hier nog ‘last’ van hebben. Of wanneer je een te grote zonnekap gebruikt in combinatie met een groothoeklens. Maar het is vrijwel nooit meer een probleem.
Vignettering gebruiken voor focus!
Waar vignettering vroeger als negatief werden gezien, is het tegenwoordig razend populair als je dit gebruikt in je nabewerking. Het is namelijk super makkelijk om je foto net wat meer diepte ene richting te geven. Ga niet over de top, maar gebruik het met mate. Zorg voor een zacht verloop en maak het niet tè donker. Maar wees vooral creatief en kijk hoe het jou kan helpen om je foto’s te verbeteren.
Het leuke van vignettering is dat het de sfeer van een foto kan veranderen. Het kan een gewone scène omtoveren tot iets dramatisch of juist een romantisch gevoel geven. Het kan de aandacht trekken naar een glimlachend gezicht in een portretfoto of de prachtige details van een bloem in een macro-opname benadrukken. Ook wanneer je onderwerp niet in het midden staat, kun je vignettering toepassen. Hiervoor heb je vaak uitgebreidere software nodig, waarmee je het focuspunt kunt verschuiven.
Hieronder vind je een paar manieren waarop je vignettering kunt toepassen in jouw fotografie:
- Ingebouwde bewerkingsfuncties: Veel camera’s en mobiele telefoons hebben ingebouwde bewerkingsfuncties waarmee je vignettering kunt toevoegen aan je foto’s. Deze functies zijn meestal makkelijk in gebruik, je hoeft alleen een slider te verschuiven en je ziet direct het resultaat.
- Fotobewerkingssoftware: Als je meer controle wilt over het effect van de vignettering, kun je gebruikmaken van programma’s zoals Adobe Photoshop, Lightroom, of andere gratis alternatieven zoals Photopea of RawTherapee. Hiermee ben je flexibeler qua bewerking. Zo kun je niet alleen met een slider vignettering toevoegen, maar kun je er ook voor kiezen om handmatig verlopen toe te passen op stukken van je foto die minder aandacht hoeven te vragen.
- Maskeren: Als je volledige controle wilt over welke delen van je foto worden beïnvloed door vignettering, kun je maskers gebruiken in bijvoorbeeld Photoshop, CameraRAW of Lightroom. Hiermee kun je heel specifiek aangeven welke stukken van je foto wel of niet donkerder moeten worden. Het vergt wat oefening, maar het is zeker leerzaam!
- Digitale filters: De meeste apps om foto’s mee te bewerken op je telefoon hebben ook een optie om vignettering toe te voegen. Vaak zijn er verschillende filters en stijlen die je hiervoor kunt gebruiken. Denk niet alleen aan donkerdere randen, maar ook een combinatie met onscherpte. Kijk eens naar apps als Snapseed, Lightroom Mobile en VSCO.
Voorbeelden
Zelf gebruik ik ook regelmatig vignettering in het nabewerken van mijn foto’s. Zoals je al hebt kunnen lezen helpt het om diepte en focus in je foto’s te verbeteren. Niet iedere foto is hiervoor geschikt, persoonlijk vind ik het vooral een toegevoegde waarde hebben bij drukke foto’s óf bij contrastrijke foto’s.
Hieronder laat ik een paar voorbeelden zien van foto’s met én zonder vignettering. Zo kun je heel goed zien wat het. verschil is als je dit gaat gebruiken. Ik heb het expres vrij opvallend gedaan als voorbeeld, maar je kunt er natuurlijk voor kiezen om het subtieler toe te passen.
Hopelijk heb ik je met dit artikel meer informatie gegeven over het gebruik van vignettering in je fotografie. Ga ermee spelen en wees creatief. Fotografie is een vorm van kunst en er is dus niets goed of fout, zo lang jij een weloverwogen keuze hebt gemaakt. Veel plezier ermee!
