Pixels en megapixels: wat elke fotograaf moet weten

Verschijnen er grote vraagtekens in je hoofd wanneer het over pixels en megapixels gaat? Als fotograaf is het handig om te begrijpen wat deze puntjes zijn en hoe ze invloed hebben op jouw foto’s. Dus lees snel verder en duik mee in de wereld van pixels!

Wat zijn pixels?

Een pixel (PX) is een klein puntje van licht en kleur op je beeldscherm of op de sensor van je camera. Zie het als de bouwsteen van elke digitale afbeelding, een soort minuscule mozaïek. Een foto bestaat meestal uit miljoenen van deze pixels, die samen de afbeelding vormen.

Wat is een megapixel?

Nu je begrijpt wat een pixel is, is het een stuk makkelijker om de megapixel (MP) te begrijpen. Een megapixel is namelijk een miljoen pixels! Deze term wordt gebruikt als eenheid om het aantal pixels in een camera sensor of beeldscherm te meten. Hoe meer megapixels, hoe meer detail er kan worden vastgelegd of weergegeven. Je kunt dus in het algemeen zeggen dat hoe meer megapixels een foto heeft, hoe beter de kwaliteit en hoe groter je hem kunt afdrukken.

Toch is het aantal megapixels niet het enige dat telt bij het maken van kwalitatief hoogstaande foto’s. Er zijn een aantal andere factoren die van invloed zijn op de kwaliteit van de foto’s. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de grootte en kwaliteit van de sensor, de kwaliteit van de lens, de pixelgrootte en de manier waarop de camera de afbeelding verwerkt.

Hoe groot is een pixel en megapixel?

Digitale pixels hebben geen vastgesteld formaat, de grootte is dus telkens anders. Een groot beeldscherm (zoals een TV) kan evenveel pixels hebben als een kleiner scherm van bijvoorbeeld een tablet of telefoon. Hoe meer pixels binnen 1 oppervlakte, hoe hoger de kwaliteit over het algemeen is. Deze pixeldichtheid wordt ook wel ppi (pixels per inch) genoemd. Dit is de resolutie.

Pixels en megapixels in camera’s

Megapixels zijn een belangrijke factor om rekening mee te houden bij het kiezen van een (nieuwe) camera. Zeker wanneer je de foto’s groot wilt gaan gebruiken. Bijvoorbeeld voor afdrukken op wanddecoratie of in drukwerk. Het aantal megapixels bepaalt de resolutie van de foto’s die je maakt. En hiermee bepaal je hoe groot je ze uiteindelijk kunt gebruiken.

Maar zoals ik al eerder aangaf zijn er ook veel misvattingen rondom megapixels. Meer megapixels zorgen namelijk wel voor een grotere foto… maar dit is niet automatisch kwalitatief beter! Er zijn namelijk grenzen aan hoeveel megapixels een bepaalde camera-sensor aankan zonder de kwaliteit van de afbeelding te verminderen. Te veel megapixels die op een kleine sensor worden gepropt, zorgen juist voor het tegenovergestelde effect: onscherpte, minder details en slechtere kwaliteit.

Denk bijvoorbeeld aan de nieuwste smartphones. Deze hebben vaak camera’s met een resolutie van 50MP (megapixels). Toch zijn deze foto’s kwalitatief niet beter dan die van een professionele fotocamera met 20 megapixels. Kijk daarom nooit alleen naar het aantal megapixels bij het kopen van een camera. Er zijn vele andere specificaties die minstens net zo belangrijk zijn voor het eindresultaat.

Hoeveel megapixels heb ik nodig?

De grote vraag van alle fotografen… hoeveel pixels en megapixels heb ik nodig? Zoals je hebt kunnen lezen, hangt dit af van het gebruik van je foto’s. Als je foto’s afdrukt op groot formaat, heb je meer megapixels nodig dan wanneer je ze alleen op een computer bekijkt en voor social media gebruikt. Over het algemeen is 18 tot 24 megapixels voldoende voor de meeste fotografie toepassingen. Maar professionele fotografen willen vaak nog een stapje hoger gaan.

Hieronder vind je een schema waarin je kunt zien hoe groot een foto daadwerkelijk is bij een X-aantal megapixels. Zowel in pixels als in hoge resolutie drukwerk op 300dpi (dots per inch). Lees ook: Uitleg dpi/ppi, resolutie en printkwaliteit.

Pixels en megapixels in afdrukkwaliteit

Zoals je in het schema hierboven ziet kun je een foto van een camera met zo’n 20 megapixels dus maximaal afdrukken op A3 formaat zonder verlies van kwaliteit. Hierbij ben ik uitgegaan van het hoogste kwaliteit drukwerk in drukkerijen. En dus niet voor je thuis-printer of een copyshop.

Voor wanddecoratie, behang, beurswanden, etc. wordt vaak een iets lagere resolutie van 150 of 100 dpi aangehouden. Dit omdat je de foto bekijkt vanaf een ‘beschouwingsafstand’. Je zit er niet met je neus bovenop, zoals wel in een boek of tijdschrift het geval is. Voor zulke afdrukken kun je je foto’s dus nog minimaal 2x zo groot afdrukken op de hoogste kwaliteit.

Heb je je foto’s echt groter nodig? Dan kun je deze altijd vergroten in fotobewerking programma’s zoals Adobe Photoshop of het gratis Photopea. Het programma berekent dan hoeveel extra pixels er nodig zijn, en voegt deze naar eigen inzicht toe. De kwaliteit gaat hiermee wel achteruit, dus overdrijf dit niet en bewaar ook altijd het originele bestand. 

Full-frame sensor of crop sensor (APS-C)

Als het om pixels gaat, is er een verschil tussen een full-frame sensor en een crop-sensor. Een full-frame sensor is groter dan een crop-sensor. Hierdoor is er meer ruimte voor de pixels op de sensor. De pixels kunnen in dit geval groter gemaakt worden waardoor ze meer licht vangen wanneer de sluiter open gaat. En hierdoor is de kwaliteit van het beeld vaak beter en scherper en krijg je minder ruis.

Daarnaast kan de extra ruimte op een full-frame sensor ook gebruikt worden voor extra pixels. Zo krijg je een grotere foto (meer megapixels) op een full-frame sensor dan bij dezelfde pixelgrootte op een crop-sensor. 

Er valt een heleboel te vertellen over pixels, megapixels, resolutie en drukwerkkwaliteit. Best een technisch onderwerp, maar wel erg belangrijk om te begrijpen wanneer je meer met fotografie wilt gaan doen. Hopelijk heb ik je wat nieuwe informatie bij kunnen brengen. Succes!