Metadata in fotografie: deze informatie zit in jouw foto’s verstopt!

Kijk jij weleens naar de metadata van je foto’s en filmpjes? In deze informatie zit namelijk een heleboel kennis verborgen! In dit artikel geef ik uitleg over metadata. Wat het is, waarvoor je het kunt gebruiken, hoe je het kunt vinden én hoe je het kunt verwijderen mocht je dit willen. Heb je nog vragen? Laat ze dan bij de comments achter!

Wat is metadata in fotografie?

Metadata is de term voor alle onzichtbare informatie die in vrijwel iedere digitale afbeelding (zoals een foto) aanwezig is. Denk bijvoorbeeld aan het merk en type camera waarmee je je foto maakt. Maar ook de lens die je hiervoor gebruikt heb, de sluitertijd, het diafragma en de ISO instellingen. Daarnaast worden ook gegevens opgeslagen die horen bij het moment waarop je de foto maakt. Bijvoorbeeld het tijdstip, maar soms ook de locatie (GPS coördinaten). Iedere foto die je maakt bevat zulke informatie. Van digitale camera’s tot foto’s van smartphones en tablets, overal wordt metadata aan toegevoegd.

Metagegevens kunnen handig zijn voor het ordenen en sorteren van jouw foto’s. Bijvoorbeeld wanneer je foto’s van meerdere camera’s op chronologische volgorde wilt zetten. Maar metadata is ook nuttig voor het geven van achtergrondinformatie over de foto. Met veel fotobewerkingsprogramma’s zoals Adobe Photoshop kun je metagegevens van je foto’s bekijken en bewerken.

Het is belangrijk om te begrijpen dat metadata ook persoonlijke informatie kunnen bevatten, zoals de naam van de fotograaf of de locatie waar de foto is genomen. Houd dit dus goed in je achterhoofd wanneer je veel foto’s vanuit je eigen omgeving deelt. Dit kan effect hebben op jouw privacy.

Metadata herken je aan verschillende afkortingen. Hier ga ik verderop in dit artikel verder op in:

• EXIF: Technische gegevens zoals sluitertijd, diafragma en ISO.
• IPTC: Inhoudelijke informatie zoals titel, beschrijving en copyright.
• XMP: Een flexibel formaat dat zowel EXIF- als IPTC-gegevens kan bevatten en uitbreiden.

Metadata van je foto achterhalen

EXIF (Exchangeable Image File Format) en IPTC (International Press Telecommunications Council) zijn beide soorten metadata die kunnen worden ingesloten in een digitaal fotobestand, zoals een JPEG of TIFF. Hoewel beide soorten metadata informatie kunnen geven over je foto, worden ze voor verschillende doeleinden gebruikt en bevatten ze verschillende soorten informatie. En dan heb je ook nog XMP files. Lees hieronder wat dit inhoudt.

Wat is EXIF informatie?

EXIF (Exchangeable Image File Format) is het meestgebruikte format voor metadata in digitale fotografie. Dit format bevat voornamelijk de technische gegevens van de foto zoals het cameramodel, de belichtingstijd, diafragma, brandpuntsafstand, etc.

Naast de technische gegevens kun je in de EXIF metadata ook de exacte datum en tijdstip achterhalen waarop de foto is gemaakt. En als jouw camera GPS mogelijkheden heeft, kan hier ook de locatie van jouw foto in opgeslagen worden. EXIF-metadata kan ook informatie over de foto zelf bevatten, zoals de resolutie, kleurruimte en kleurprofiel.

Exif-metadata worden opgeslagen in een speciaal gedeelte van het fotobestand (zoals een JPG, PNG of TIFF). Deze gegevens kunnen voor verschillende doeleinden nuttig zijn, bijvoorbeeld om je als fotograaf te helpen je eigen werk te begrijpen en te analyseren. Zo kun je bijvoorbeeld kijken naar welke instellingen je vaak gebruikt. Of voor fotobewerkingssoftware om afbeeldingen te optimaliseren voor weergave of afdrukken. Veel moderne camera’s en smartphones hebben ook ingebouwde software waarmee je Exif-gegevens van een bepaalde foto kunt bekijken.

Wat is IPTC informatie?

Naast de EXIF gegevens heb je ook IPTC (International Press Telecommunications Council) gegevens in metadata. In tegenstelling tot EXIF geeft IPTC je geen kijkje in de technische maar kun je hier inhoudelijke informatie over je foto in kwijt. Denk hierbij aan de titel van je foto, trefwoorden en zoekwoorden waarop je de foto terug kunt vinden en de copyrightstatus van de foto. Maar ook informatie over de fotograaf, zoals de naam en contactgegevens. IPTC-metadata kunnen ook informatie bevatten over de gebruiksrechten van de foto en relevante credits.

Een aantal van deze IPTC gegevens kunnen via je camera worden ingesteld, maar de meeste informatie voeg je later toe via specifieke software (bijvoorbeeld Adobe Camera Raw of Adobe Lightroom). Wist je dat deze data ook de vindbaarheid van je foto’s op platforms en zoekmachines kan verbeteren? Google kan dit soort informatie ook uitlezen en gebruiken in het algoritme.

Wat is XMP informatie?

Misschien heb je ook weleens een XMP bestand gezien? XMP is óók een metadata format en wordt ondersteund door veel verschillende softwareprogramma’s. Het is een flexibel bestand waarin de aangepaste metadata staat. XMP-bestanden slaan bewerkingen van de meta-data op zonder het originele bestand aan te passen.

Waar vind ik de metadata van mijn foto’s?

Ben je op zoek naar de metadata van je eigen foto’s? Probeer dit dan eens uit!

• Windows: Rechtsklik op het bestand > Eigenschappen > Details.
• Mac: Rechtsklik op het bestand > Toon info.
• Smartphones: Gebruik apps zoals Photo Investigator (iOS) of Photo Exif Editor (Android).

Met een Windows computer is het heel gemakkelijk om de metadata van je foto’s te bekijken. Als je naar de eigenschappen van de foto gaat heb je daar het tabblad ‘Details’. Hierin staat de EXIF metadata voor de foto die je hebt aangeklikt.

Bij een Apple computer doe je dit door naar ‘Toon Info’ te gaan als je met je rechtermuis op een foto klikt. In het geopende venster vind je onder het kopje ‘meer info’ de metadata van je foto. Je kunt je foto ook openen in de voorvertoning-app. Ga daarna in de menubalk naar ‘extra’s > toon infovenster’. Hier kun je zowel de EXIF als IPTC informatie bekijken en zelfs trefwoorden toevoegen.

Daarnaast zijn er ook websites zoals Metapicz en Exifdata die de metadata van je foto’s gedetailleerd kunnen weergegeven. En natuurlijk kun je de gegevens in fotobewerkingprogramma’s zoals Adobe Lightroom, Photoshop en Bridge bekijken en zelfs aanpassen of aanvullen.

Ik zie geen metadata bij mijn foto

Foto’s kunnen op allerlei manieren hun metadata verliezen. Bijvoorbeeld als je ze bewerkt met bepaalde programma’s. Maar ook als je niets met je foto doet kan het zijn dat je metadata verloren gaat. Veel online diensten zoals social media sites, mailprogramma’s en apps gaan net wat anders om met je gegevens. Zo verwijderen o.a. Whatsapp en Facebook de metadata bij het comprimeren van de foto. Dit doen ze onder andere om privacyredenen.

Hieronder zie je een overzicht van populaire sites/programma’s en hoe zij omgaan met de metadata van je foto’s. Het originele ruwe beeld op je SD-kaartje, computer, telefoon of harde schijf zal de informatie altijd in zich hebben en bewaren.

Maar wat kan ik met deze gegevens?

Metadata geeft inzicht in o.a. de instellingen en accessoires die je hebt gebruikt tijdens het maken van je foto’s. Hierdoor kun je dus altijd achterhalen met welke camera en lens je je foto’s hebt gemaakt en hoelang je bijvoorbeeld de sluiter open had staan. Handig om zelf van te leren, maar ook om bijvoorbeeld te achterhalen welk brandpuntsafstand je het meeste gebruikt of op welk diafragma je het meeste fotografeert. Klinkt heel leuk, al die informatie die in je foto gebakken zit! Maar soms is het misschien toch niet heel handig om al deze informatie met de buitenwereld te delen. Hieronder wat voorbeeldjes van informatie die heel goed is om toe te voegen, maar ook informatie die je misschien beter weg kunt laten.

GPS

GPS in je camera zie je steeds vaker bij camera’s die nieuw geïntroduceerd worden. De meeste smartphones hebben deze functie al een tijdje in zich, maar het is afhankelijk van je instellingen of type telefoon of deze informatie wordt toegevoegd aan de foto’s die je maakt. Als je veel foto’s maakt weet je na een tijdje niet meer precies waar een bepaalde foto is gemaakt. Met behulp van GPS-coördinaten in je foto’s kun je precies terugzoeken in welk land, welke stad of zelfs welke straat je een bepaalde (vakantie)foto hebt gemaakt. Zet je deze foto’s op internet? Dan kan iedereen in de metadata zien waar die foto is gemaakt. Niet erg als het om een vakantiefoto gaat, maar minder leuk als het een foto van je eigen achtertuin is. Denk daar dus goed over na als je foto’s maakt met GPS en ze online deelt.

Lees ook: GPS – alles over locatiegegevens in je foto’s

Copyright informatie

Metadata kan je foto ook beschermen. Je kunt namelijk via programma’s als Adobe Lightroom en Adobe Bridge/Camera RAW een copyright instellen voor één of meerdere van je foto’s. Het instellen van een copyright zorgt ervoor dat je direct kunt aantonen dat de jij de auteur van de foto bent. Fijn als je foto’s veel online gedeeld worden of bijvoorbeeld bij tijdschriften en kranten rondgaan. Hou wel in je achterhoofd dat metadata bewerkt of weggegooid kan worden. Als mensen dus echt kwaad willen met je foto’s zijn er manieren om je copyright te verwijderen.

Zelf verwijderen van metadata

Wil je om wat voor reden dan ook je metadata weghalen? Bij Windows doe je dit door in het tabblad ‘Details’ (bij de eigenschappen van je foto) te klikken op de functie ‘Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen’. Hiermee krijg je de mogelijkheid om alle of slechts een beperkt aantal metadata te verwijderen.

Bij een Mac gaat dat wat minder makkelijk en heb je toch een programma nodig (zoals Bridge of Lightroom) om dit te doen. Je kunt geen aanpassingen maken in de standaard software die op je apple product zit.

Hopelijk heb ik je wat kunnen bijbrengen over het nut en gebruik van metadata in fotografie. Ik gebruik deze data zelf heel graag. Bijvoorbeeld om met jullie te delen bij mijn foto’s op Instagram. Mocht je nog vragen hebben, stel ze dan hieronder bij de reacties.